پوسیدگی و محل های شایع پوسیدگی

پوسیدگی دندان بیماری عفونی قابل انتقالی است که با فعالیت میکروب ها در سطح دندان آغاز می شود و در ساختمان آن پیشرفت می کند. برای ایجاد پوسیدگی، مواد قندی هم باید در دسترس میکروب ها باشند تا عامل خراب کننده ساختمان معدنی، یعنی اسید تولید گردد. در واقع پوسیدگی دندان تخریب بافت های سخت دندان است. وقتی یک بیماری در اثر فعالیت میکروب ها ایجاد شود آن را بیماری عفونی می نامند. و اگر بیماری بتواند از محلی به محل دیگر منتقل شود آنرا بیماری قابل انتقال می گویند.
با تعریفی که از پوسیدگی دندان شد، می فهمیم که پوسیدگی می تواند از یک دندان یه سایر دندانها سرایت کند.

پوسیدگی تمام سطوح دندان را یکسان مبتلا نمی کند. بلکه بعضی از سطوح دندانها به علت وضعیت خاصی که دارند بیشتر دچار پوسیدگی می شوند.

این سطوح عبارتند از :

1_ شیارهای سطح جونده : سطح جونده دندانهای آسیا شیارهای باریک و عمیقی دارد که محیط مناسبی برای زندگی و رشد میکروب ها فراهم نموده و دندان از این محل دچار پوسیدگی می گردد. این امر بخصوص در مورد دندانهای آسیا بیشتر رخ می دهد و باعث پوسیدگی زودرس آنها می شود.

2_ سطوح بین دندانی : این ناحیه نیز به دلیل عدم نفوذ موهای مسواک قابل تمیز کردن نیست بنابراین از نواحی مستعد پوسیدگی و بیماری لثه بشمار می آید.
 

3_ طوق دندان یا ناحیه اتصال لثه با دندان:‌ تجمع میکروبها معمولاً در این ناحیه باعث بیماری لثه نیز می شود.

Antihistamines ( ضد آلرژی ها ) درس ۲ بخش ۲

DIPHENHYDRAMINE

موارد مصرف‌: دیفن‌ هیدرامین‌ در درمان‌علامتی‌ رینیت‌ آلرژیک‌، رینیت‌ وازوموتور،کهیر و کهیر غول‌آسا، به‌عنوان‌ درمان‌کمکی‌ در شوک‌ آنافیلاکتیک‌، درمان‌علامتی‌ پارکینسون‌ و واکنش‌های‌اکستراپیرامیدال‌ ناشی‌ از داروها، تهوع‌ واستفراغ‌ ناشی‌ از مسافرت‌ یا حرکت‌،به‌عنوان‌ بی‌حس‌ کننده‌ موضعی‌ دردندانپزشکی‌ و به‌عنوان‌ یک‌ خواب‌آورملایم‌ بکار می‌رود.

مکانیسم‌ اثر: اثر ضد آلرژی‌ این‌ دارو به‌علت‌ رقابت‌ با هیستامین‌ برای‌ اتصال‌ به‌گیرنده‌های‌ H1 است‌. احتمالا اثر ضداستفراغ‌ و ضد سرگیجه‌ آنرا می‌توان‌ به‌ اثرضد موسکارینی‌ آن‌ ارتباط داد. اثر ضدسرفه‌ دیفن‌ هیدرامین‌ به‌علت‌ اثر مستقیم‌ برمرکز سرفه‌ در بصل‌النخاع‌ است‌. این‌ داروبر گیرنده‌های‌  H1مغز اثر گذاشته‌ موجب‌اثرات‌ خواب‌آور می‌گردد. اثر بی‌حس‌کنندگی‌ موضعی‌ آن‌ بدلیل‌ شباهت‌ساختمانی‌ آن‌ با بی‌حس‌ کننده‌های‌موضعی‌ است‌.

فارماکوکینتیک‌: این‌ دارو از راه‌ خوراکی‌ به‌خوبی‌ جذب‌ می‌شود. زمان‌ شروع‌ اثر آن‌در حدود 60 ـ 15 دقیقه‌ است‌. دفع‌ آن‌کلیوی‌ است‌ و اغلب‌ به‌صورت‌ متابولیت‌طی‌ 24 ساعت‌ دفع‌ می‌گردد.

موارد منع‌ مصرف‌: در پورفیریا نبایداستفاده‌ گردد.

هشدارها: 1 ـ مصرف‌ این‌ دارو در صرع‌،هیپرتروفی‌ پروستات‌، احتباس‌ ادرار،گلوکوم‌ و بیماریهای‌ کبد باید با احتیاطصورت‌ گیرد.

2 ـ احتمال‌ بروز سرگیجه‌، تسکین‌ بیش‌ ازحد، اغتشاش‌ شعور و کمی‌ فشار خون‌ناشی‌ از مصرف‌ این‌ دارو در سالخوردگان‌بیشتر است‌.

3 ـ مصرف‌ طولانی‌ مدت‌ این‌ دارو باعث‌خشکی‌ دهان‌ گردیده‌ احتمال‌ گلودرد،عفونت‌ دهان‌ و گلو و پوسیدگی‌ دندان‌وجود دارد.

4 ـ در صورت‌ مصرف‌ این‌ دارو تشخیص‌آپاندیسیت‌ و علایم‌ سمی‌ بر گوش‌ ناشی‌ ازداروها مشکل‌ می‌گردد.

عوارض‌ جانبی‌: عوارض‌ شایع‌ این‌ داروعبارتند از گیجی‌، سردرد، عوارض‌پسیکوموتور، عوارض‌ ضد موسکارینی‌مانند خشکی‌ دهان‌، تاری‌ دید و دوبینی‌ وعوارض‌ دستگاه‌ گوارشی‌.

تداخل‌های‌ دارویی‌: مصرف‌ همزمان‌ این‌دارو با مضعف‌های‌ CNS ممکن‌ است‌ اثرات‌مضعف‌ آن‌ را افزایش‌ دهد. استفاده‌ همزمان‌آن‌ با داروهای‌ آنتی‌کولینرژیک‌ اثرات‌ جانبی‌این‌ دارو را تشدید می‌کند. مصرف‌ همزمان‌داروهای‌ سمی‌ برای‌ گوش‌ مانندسالیسیلات‌ها و وانکومایسین‌ با این‌ داروممکن‌ است‌ اثر سمی‌ آنها بر روی‌ گوش‌ ازجمله‌ وزوز گوش‌ و سرگیجه‌ را بپوشاند.

نکات‌ قابل‌ توصیه‌: 1 ـ بمنظور کاهش‌تحریک‌ گوارشی‌ همراه‌ غذا، آب‌ یا شیرمصرف‌ گردد.

2 ـ در صورت‌ مصرف‌ به‌عنوان‌ ضدسرگیجه‌ حداقل‌ نیم‌ ساعت‌ قبل‌ از مسافرت‌استفاده‌ گردد.

3 ـ در صورت‌ بروز خواب‌آلودگی‌ ازکارهایی‌ که‌ نیاز به‌ تمرکز حواس‌ دارندخودداری‌ گردد.

مقدار مصرف‌:

بزرگسالان‌: به‌عنوان‌ ضد هیستامین‌،مقدار 50 ـ 25 میلی‌گرم‌ هر 6 ـ 4 ساعت‌مصرف‌ می‌شود. به‌عنوان‌ ضد دیسکنزی‌در پارکینسون‌ ایدیوپاتیک‌ در ابتدا مقدار150 ـ 50 میلی‌گرم‌ یا 25 میلی‌گرم‌ سه‌ باردر روز مصرف‌ می‌شود و سپس‌ مقدارمصرف‌ به‌ 50 میلی‌گرم‌ چهار بار در روزافزایش‌ می‌یابد. به‌عنوان‌ ضد استفراغ‌مقدار 50 میلی‌گرم‌ نیم‌ ساعت‌ قبل‌ ازمسافرت‌ مصرف‌ می‌شود. به‌عنوان‌ آرام‌بخش‌ ـ خواب‌آور مقدار 50 میلی‌گرم‌

30 ـ 20 دقیقه‌ قبل‌ از خواب‌ مصرف‌می‌شود. حداکثر مقدار مصرف‌300mg/day است‌.

کودکان‌: به‌عنوان‌ ضد هیستامین‌،

مقدار 1/25mg/kg هر 6 ـ 4 ساعت‌

مصرف‌ می‌گردد. به‌عنوان‌ ضد استفراغ‌1/5mg/kg ـ 1 هر 6 ساعت‌ مصرف‌می‌گردد.

اشکال‌ دارویی‌:

Elixir: 12.5mg / 5ml

Tablet: 25mg

DIPHENHYDRAMINE COMPOUND

موارد مصرف‌: این‌ دارو برای‌ تسکین‌ سرفه‌و نشانه‌های‌ احتقانی‌ آن‌ مصرف‌ می‌شود.همچنین‌ انقباض‌ نایژه‌ها ناشی‌ ازهیستامین‌ را نیز تخفیف‌ می‌دهد.

مکانیسم‌ اثر: این‌ ترکیب‌ دارای‌ اثر ضدهیستامین‌ و ضد کولینرژیک‌ است‌ و باعث‌تسکین‌ سرفه‌ می‌شود. بدلیل‌ داشتن‌ کلرورآمونیوم‌ دارای‌ اثر خلط آور و بدلیل‌ داشتن‌اثر آنتی‌کولینرژیک‌ باعث‌ کاهش‌ ترشحات‌نایژه‌ می‌شود. در ضمن‌ علایم‌ احتقان‌ را که‌اغلب‌ با سرفه‌ همراه‌ است‌ از بین‌ می‌برد وباعث‌ کاهش‌ احتقان‌ بینی‌ و نایژه‌ می‌شود.

فارماکوکینتیک‌: اثر خوراکی‌ این‌ دارو پس‌ از60 ـ 15 دقیقه‌ ظاهر می‌گردد. دفع‌ آن‌ کلیوی‌بوده‌ و به‌صورت‌ متابولیت‌ است‌.کلرورآمونیوم‌ از راه‌ دستگاه‌ گوارش‌ طی‌6 ـ 3 ساعت‌ جذب‌ گردیده‌ و در کبدمتابولیزه‌ و به‌ اسید کلریدریک‌ و اوره‌تبدیل‌ و از کلیه‌ دفع‌ می‌گردد.

موارد منع‌ مصرف‌: این‌ دارو در عیب‌ شدیدکار کبد و کلیه‌، در بیمارانی‌ که‌ مبتلا به‌اسیدوز اولیه‌ تنفسی‌ می‌باشند و درصورت‌ وجود پورفیریا نباید مصرف‌شود.

هشدارها: 1 ـ این‌ فرآورده‌ در اختلال‌ کارکلیه‌ باید با احتیاط تجویز گردد.

2 ـ مصرف‌ این‌ دارو در صرع‌، هیپرتروفی‌پروستات‌، احتباس‌ ادرار، گلوکوم‌ وبیماریهای‌ کبد باید با احتیاط صورت‌ گیرد.

عوارض‌ جانبی‌: احتمال‌ تحریک‌ مخاط معده‌و ایجاد ناراحتی‌ معده‌، بی‌اشتهایی‌، تهوع‌ واستفراغ‌ با مصارف‌ زیاد آن‌ وجود دارد. دربیماران‌ با اختلال‌ کار کلیه‌ ممکن‌ است‌عوارض‌ پوستی‌ و حساسیتی‌ افزایش‌ یابد.این‌ دارو همچنین‌ بدلیل‌ داشتن‌ دیفن‌هیدرامین‌ می‌تواند عوارض‌ ضدموسکارینی‌ از خود نشان‌ دهد.

تداخل‌های‌ دارویی‌: بدلیل‌ وجود دیفن‌هیدرامین‌ در این‌ فرآورده‌ استفاده‌ همزمان‌با مضعف‌های‌ CNS ممکن‌ است‌ اثرات‌مضعف‌ این‌ دارو را افزایش‌ دهد. استفاده‌همزمان‌ آن‌ با داروهای‌ آنتی‌کولینرژیک‌اثرات‌ جانبی‌ این‌ دارو را تشدید می‌کند.مصرف‌ همزمان‌ داروهای‌ سمی‌ برای‌گوش‌ مانند سالیسیلات‌ها و وانکومایسین‌با این‌ دارو ممکن‌ است‌ اثر سمی‌ آنها برروی‌ گوش‌ (از جمله‌ وزوز گوش‌ وسرگیجه‌) را بپوشاند. بدلیل‌ وجود سیترات‌سدیم‌ در فرآورده‌ احتمال‌ تداخل‌ باکینیدین‌، ضد اسیدها بخصوص‌ بی‌کربنات‌سدیم‌، داروهای‌ حاوی‌ کلسیم‌ ودیگوکسین‌ وجود دارد.

نکات‌ قابل‌ توصیه‌: 1 ـ این‌ دارو ممکن‌ است‌باعث‌ خواب‌آلودگی‌ گردد.

2 ـ بمنظور کاهش‌ تحریک‌ گوارشی‌ همراه‌غذا مصرف‌ گردد.

3 ـ در صورت‌ مصرف‌ این‌ دارو تشخیص‌آپاندیسیت‌ و علایم‌ سمی‌ بر گوش‌ ناشی‌ ازداروها مشکل‌ می‌گردد.

مقدار مصرف‌:

بزرگسالان‌: مقدار 5 یا 10 میلی‌لیتر هر دویا سه‌ ساعت‌ مصرف‌ می‌گردد.

کودکان‌: 5 ـ 1 سال‌ مقدار 2/5 میلی‌لیتر هرسه‌ یا چهار ساعت‌ و در کودکان‌ 12 ـ 6سال‌ مقدار 5 میلی‌لیتر هر سه‌ یا چهارساعت‌ مصرف‌ می‌شود.

اشکال‌ دارویی‌:

Syrup: (Diphenhydramine HCI 12.5mg+ Sodium Citrate 50mg + AmmoniumChloride 125mg + Menthol 1mg) / 5ml

HYDROXYZINE

موارد مصرف‌: هیدروکسی‌ زین‌ در درمان‌اضطراب‌ و تنش‌ عصبی‌، به‌عنوان‌ آرام‌بخش‌ قبل‌ از بیهوشی‌ عمومی‌، کاهش‌عوارض‌ قطع‌ مواد مخدر و الکل‌، کنترل‌خارشهای‌ آلرژیک‌ از جمله‌ کهیر مزمن‌ وکنترل‌ تهوع‌ و استفراغ‌ استفاده‌ می‌گردد.

مکانیسم‌ اثر: اثر ضد اضطراب‌ این‌ دارواحتمالا ناشی‌ از اثر آن‌ بر نواحی‌زیرقشری‌ CNS است‌. اثر آرام‌ بخشی‌ وخواب‌آوری‌ آن‌ نیز احتمالا بدلیل‌ خاصیت‌ضد هیستامینی‌ می‌باشد. به‌ همین‌ علت‌ اثرضد خارش‌ نیز دارد. اثر ضد استفراغ‌ نیزاحتمالا به‌ اثر ضدموسکارینی‌ آن‌ مربوطمی‌شود.

فارماکوکینتیک‌: زمان‌ لازم‌ برای‌ شروع‌ اثرهیدروکسی‌زین‌ بعد از مصرف‌ خوراکی‌30 ـ 15 دقیقه‌ و طول‌ مدت‌ اثر آن‌ 6 ـ 4ساعت‌ است‌.

هشدارها: 1 ـ احتمال‌ بروز خشکی‌ دهان‌ درمصارف‌ طولانی‌ مدت‌ وجود دارد.

2 ـ مصرف‌ این‌ دارو در صرع‌، هیپرتروفی‌پروستات‌ و احتباس‌ ادرار، گلوکوم‌ وبیماریهای‌ کبد باید با احتیاط صورت‌ گیرد.

عوارض‌ جانبی‌: خواب‌آلودگی‌ و خشکی‌دهان‌ از عوارض‌ شایع‌ این‌ دارو هستند.

تداخل‌های‌ دارویی‌: مصرف‌ همزمان‌ این‌دارو با فرآورده‌های‌ مضعف‌ CNS،داروهای‌ ضد افسردگی‌ سه‌ حلقه‌ای‌ وداروهای‌ کاهنده‌ فشار خون‌ باعث‌ افزایش‌اثر آنها می‌گردد. اثر قی‌آور آپومرفین‌ رادر صورت‌ مصرف‌ همزمان‌ کاهش‌می‌دهد. مصرف‌ همزمان‌ داروهای‌ ضددرد مخدر شبه‌ تریاک‌ با این‌ دارو اثر ضددرد و مضعف‌ CNS آنها را افزایش‌ می‌دهد.

نکات‌ قابل‌ توصیه‌: 1 ـ در صورت‌ بروزخواب‌آلودگی‌، از انجام‌ کارهای‌ دقیق‌ که‌احتیاج‌ به‌ هوشیاری‌ دارند خودداری‌ شود.

2 ـ احتمال‌ بروز خشکی‌ دهان‌ وجود دارد.

مقدار مصرف‌:

بزرگسالان‌: به‌عنوان‌ داروی‌ ضداضطراب‌یا آرام‌ بخش‌ ـ خواب‌آور، مقدار 100 ـ 50میلی‌گرم‌ به‌صورت‌ مقدار واحد مصرف‌می‌شود. به‌عنوان‌ ضد استفراغ‌ و یا ضدهیستامین‌ مقدار 100 ـ 25 میلی‌گرم‌ سه‌ یاچهار بار در روز برحسب‌ نیاز مصرف‌می‌شود.

کودکان‌: به‌عنوان‌ ضد اضطراب‌ یا آرام‌بخش‌ ـ خواب‌آور 0/6mg/kg به‌صورت‌مقدار واحد مصرف‌ می‌شود. به‌عنوان‌ضداستفراغ‌ و ضد هیستامین‌ 0/5mg/kgهر 6 ساعت‌ برحسب‌ نیاز مصرف‌می‌گردد. در مورد کودکان‌ کمتر از 6 سال‌12/5 میلی‌گرم‌ هر 6 ساعت‌ و در کودکان‌بزرگتر 25 ـ 12/5 میلی‌گرم‌ هر 6 ساعت‌مصرف‌ می‌شود.

اشکال‌ دارویی‌:

Syrup: 10mg / 5ml

Tablet: 10mg, 25mg

PROMETHAZINE HCI

موارد مصرف‌: پرومتازین‌ برای‌ ایجاد اثرآرام‌ بخش‌ در شب‌ و درمان‌ بی‌خوابی‌(برای‌ مصرف‌ کوتاه‌ مدت‌)، درمان‌ علامتی‌حساسیت‌هایی‌ چون‌ تب‌ یونجه‌، کهیر،درمان‌ کمکی‌ واکنش‌های‌ آنافیلاکسی‌،درمان‌ تهوع‌، سرگیجه‌، اختلالات‌ لابیرنت‌،بیماری‌ مسافرت‌ و داروی‌ پیش‌ بیهوشی‌مصرف‌ می‌شود.

مکانیسم‌ اثر: تصور می‌شود که‌ این‌ داروبه‌طور غیرمستقیم‌ باعث‌ کاهش‌ تحریک‌سیستم‌ مشبک‌ ساقه‌ مغزی‌ می‌گردد.همچنین‌ از طریق‌ رقابت‌ با هیستامین‌ برای‌اتصال‌ به‌ گیرنده‌ H1 در سلول‌ هدف‌،اسپاسم‌ و احتقان‌ ناشی‌ از هیستامین‌ رامتوقف‌ می‌سازد. این‌ دارو از واکنش‌هایی‌که‌ تنها با واسطه‌ هیستامین‌ بروز می‌کندجلوگیری‌ می‌نماید ولی‌ در صورت‌ بروزآنها را از بین‌ نمی‌برد. احتمالا با مهارگیرنده‌های‌ شیمیایی‌ بصل‌النخاع‌ (CTZ) اثرضد استفراغ‌ خود را اعمال‌ می‌کند. اثرات‌ضد سرگیجه‌ آن‌ احتمالا از طریق‌ اثر ضدموسکارینی‌ مرکزی‌ اعمال‌ می‌شود.

فارماکوکینتیک‌: پرومتازین‌ به‌ خوبی‌ از راه‌خوراکی‌ و از محل‌ تزریق‌ جذب‌ می‌شود.متابولیسم‌ آن‌ کبدی‌ است‌. شروع‌ اثر آن‌ ازراه‌ خوراکی‌ یا تزریق‌ عضلانی‌ تقریبŠ 20دقیقه‌ و از راه‌ وریدی‌ حدود 5 ـ 3 دقیقه‌ بعداز مصرف‌ است‌. طول‌ مدت‌ اثر آرام‌ بخشی‌آن‌ حدود 8 ـ 2 ساعت‌ و طول‌ مدت‌ اثر ضدهیستامین‌ آن‌ 12 ـ 6 ساعت‌ است‌. این‌ داروبه‌ آهستگی‌ از کلیه‌ و مدفوع‌ و عمدتŠبه‌صورت‌ متابولیت‌های‌ غیرفعال‌ دفع‌می‌شود.

هشدارها: 1 ـ احتمال‌ بروز سرگیجه‌،تسکین‌، اغتشاش‌ شعور و کمی‌ فشارخون‌در بیماران‌ مسن‌ وجود دارد. همچنین‌بروز علایم‌ اکستراپیرامیدال‌ بخصوص‌پارکینسون‌، اختلال‌ در نشستن‌، خوابیدن‌و درازکشیدن‌ و دیکسینزی‌ مداوم‌ نیز دربیماران‌ مسن‌ بیشتر است‌. بخصوص‌ اگرمقادیر مصرف‌ زیاد باشند یا از شکل‌تزریقی‌ دارو استفاده‌ شود.

2 ـ در آسم‌ حاد، وجود نشانه‌های‌ بزرگی‌پروستات‌ یا زمینه‌ ابتلای‌ به‌ احتباس‌ ادرار،اغماء، زمینه‌ ابتلای‌ گلوکوم‌ با زاویه‌ بسته‌و یرقان‌ باید با احتیاط مصرف‌ شود.

عوارض‌ جانبی‌: خواب‌ آلودگی‌، هیجان‌،عصبانیت‌، بی‌قراری‌، از دست‌ دادن‌ مهارت‌در انجام‌ کار یا بی‌ثباتی‌، حرکات‌ پرشی‌عضلات‌ سر و صورت‌، رعشه‌ و تکان‌ دادن‌دست‌ها، تاری‌ دید، کاهش‌ هوشیاری‌به‌ویژه‌ در کودکان‌، خشکی‌ دهان‌، احساس‌از حال‌ رفتن‌ (کمی‌ فشار خون‌) و حساسیت‌به‌ نور از عوارض‌ جانبی‌ دارو هستند.

تداخلهای‌ دارویی‌: مصرف‌ همزمان‌پرومتازین‌ با داروهای‌ کاهنده‌ فشار خون‌با اثر مضعف‌ CNS مانند کلونیدین‌ و متیل‌دوپا، سولفات‌ منیزیم‌ تزریقی‌، داروهای‌ضد افسردگی‌ سه‌ حلقه‌ای‌، داروهای‌بیهوش‌ کننده‌، باربیتورات‌ها و داروهای‌مخدر، داروهای‌ مهارکننده‌مونوآمینواکسیداز (MAO)، از جمله‌فورازولیدن‌ و پروکاربازین‌ ممکن‌ است‌موجب‌ تشدید آثار مضعف‌ CNS این‌داروها یا پرومتازین‌ گردد. مصرف‌همزمان‌ با سایر داروهایی‌ که‌ باعث‌ ایجادواکنش‌های‌ اکستراپیرامیدال‌ می‌شوند، ازجمله‌ هالوپریدول‌، متوکلوپرامید، سایرفنوتیازین‌ها و تیوگزانتین‌ها ممکن‌ است‌شدت‌ و دفعات‌ بروز واکنش‌های‌اکستراپیرامیدال‌ را افزایش‌ دهد. مصرف‌همزمان‌ لوودوپا با پرومتازین‌ ممکن‌ است‌اثرات‌ ضد پارکینسونی‌ لودوپا را به‌ علت‌مسدود شدن‌ گیرنده‌های‌ دوپامین‌ در مغزمهار کند آثار آلفا ـ آدرنرژیک‌ اپی‌نفرین‌ درصورت‌ مصرف‌ همزمان‌ با پرومتازین‌ممکن‌ است‌ مهار شود. مصرف‌ همزمان‌بروموکریپتین‌ با پرومتازین‌ ممکن‌ است‌موجب‌ افزایش‌ غلظت‌ سرمی‌ پرولاکتین‌شود و با اثر بروموکریپتین‌ تداخل‌ کند.مصرف‌ همزمان‌ پرومتازین‌ با داروهای‌ضد تیروئید ممکن‌ است‌ خطر بروزآگرانولوسیتوز را افزایش‌ دهد.

نکات‌ قابل‌ توصیه‌: 1 ـ برای‌ به‌ حداقل‌رسانیدن‌ تحریک‌ گوارشی‌، شکل‌ خوراکی‌این‌ دارو همراه‌ با غذا، آب‌ یا شیر مصرف‌شود.

2 ـ در صورت‌ مصرف‌ دارو برای‌پیشگیری‌ از بیماری‌ مسافرت‌ باید حداقل‌30 دقیقه‌ یا ترجیحŠ 2 ـ 1 ساعت‌ قبل‌ ازمسافرت‌ مصرف‌ شود.

3 ـ احتمال‌ بروز خشکی‌ دهان‌ با مصرف‌این‌ دارو وجود دارد.

4 ـ درمان‌ با پرومتازین‌ باید 2 ـ 1 هفته‌ قبل‌از زایمان‌ قطع‌ شود تا از بروز یرقان‌ وعلایم‌ اکستراپیرامیدال‌ در نوزاد جلوگیری‌شود.

مقدار مصرف‌

خوراکی‌:

بزرگسالان‌: 25 میلی‌گرم‌ در موقع‌ خواب‌ ودر صورت‌ نیاز تا 50 میلی‌گرم‌ مصرف‌می‌شود.

کودکان‌: در کودکان‌ 5 ـ 1 ساله‌، 20 ـ 15میلی‌ گرم‌ و در کودکان‌ 10 ـ 5 ساله‌،

 25 ـ 20 میلی‌گرم‌ در موقع‌ خواب‌ مصرف‌می‌شود.

تزریقی‌:

بزرگسالان‌: 50 ـ 25 میلی‌گرم‌ و حداکثر تا100 میلی‌گرم‌، تزریق‌ می‌شود. در موارداورژانس‌ 50 ـ 25 میلی‌گرم‌ و حداکثر 100میلی‌گرم‌ تزریق‌ آهسته‌ وریدی‌ می‌شود.

کودکان‌: در کودکان‌ 10 ـ 5 ساله‌

12/5 ـ 6/25 میلی‌گرم‌ تزریق‌ عضلانی‌می‌شود.

اشکال‌ دارویی‌:

Tablet: 25mg

Syrup: 113mg / 100ml

Injection: 25mg / ml

TERFENADINE

موارد مصرف‌: ترفنادین‌ برای‌ جلوگیری‌ ازعلایم‌ ناشی‌ از حساسیت‌، مانند تب‌ یونجه‌و کهیر بکار برده‌ می‌شود.

مکانیسم‌ اثر: اثر ضد آلرژی‌ این‌ دارو

ناشی‌ از رقابت‌ آن‌ با هیستامین‌ برای‌اتصال‌ به‌ گیرنده‌های‌ H1 است‌ و به‌ این‌ترتیب‌ از بروز اثرات‌ هیستامین‌ جلوگیری‌می‌کند.

فارماکوکینتیک‌: ترفنادین‌ بخوبی‌ از دستگاه‌گوارش‌ جذب‌ می‌گردد. به‌ مقدار زیاد به‌پروتئینهای‌ پلاسما متصل‌ می‌شود وبه‌صورت‌ متابولیت‌ در ادرار و مدفوع‌ دفع‌می‌گردد.

موارد منع‌ مصرف‌: در صورت‌ وجودآریتمی‌ قلبی‌ نباید مصرف‌ گردد.

هشدارها: 1 ـ احتمال‌ بروز آریتمی‌ قلبی‌ بامقادیر مصرف‌ زیاد وجود دارد.

2 ـ از مصرف‌ همزمان‌ با داروهای‌ کاهنده‌پتاسیم‌ خون‌ باید خودداری‌ گردد.

3 ـ در مصرف‌ همزمان‌ با داروهای‌ایجادکننده‌ آریتمی‌ احتیاط شود.

عوارض‌ جانبی‌: مهمترین‌ عارضه‌ جانبی‌ این‌دارو احتمال‌ بروز آریتمی‌ قلبی‌ است‌. اثرات‌تسکینی‌ و ضدموسکارینی‌ آن‌ بسیار کم‌است‌ و معمولا با مقادیر مصرف‌ زیاد دیده‌می‌شود.

تداخل‌های‌ دارویی‌: مصرف‌ همزمان‌ باداروهای‌ مهارکننده‌ آنزیم‌های‌ کبدی‌ مانندکتوکونازول‌، اریترومایسین‌ و سایرایمیدازولهای‌ ضد قارچ‌ احتمال‌ آریتمی‌قلبی‌ را افزایش‌ می‌دهد. استفاده‌ از ترکیبات‌ضد آریتمی‌، ضد جنون‌ و ضد افسردگی‌سه‌ حلقه‌ای‌ اثر آریتمی‌زایی‌ این‌ دارو راافزایش‌ می‌دهد.

نکات‌ قابل‌ توصیه‌: 1 ـ در صورت‌ بروزآریتمی‌ قلبی‌ مصرف‌ دارو قطع‌ گردیده‌ و به‌پزشک‌ مراجعه‌ شود.

مقدار مصرف‌:

بزرگسالان‌: در تب‌ یونجه‌ و رینیت‌ آلرژیک‌روزی‌ 60 میلی‌گرم‌ و در صورت‌ لزوم‌حداکثر تا 120 میلی‌گرم‌ مصرف‌ می‌گردد.در حساسیت‌ پوستی‌ 120 میلی‌گرم‌ در یک‌یا دو نوبت‌ در روز مصرف‌ می‌شود.

کودکان‌: در کودکان‌ 6 ـ 3 سال‌ 15 میلی‌گرم‌دو بار در روز و در کودکان‌ 12 ـ 6 سال‌ 30میلی‌گرم‌ دو بار در روز مصرف‌ می‌شود.

اشکال‌ دارویی‌:

Tablet: 60mg

Antihistamines ( ضد آلرژی ها) درس ۲ بخش ۱

CHLORPHENIRAMINE

موارد مصرف‌: کلرفنیرآمین‌ در درمان‌علامتی‌ رینیت‌ آلرژیک‌ فصلی‌ یا دایمی‌،رینیت‌ وازوموتور و التهاب‌ آلرژیک‌ملتحمه‌ ناشی‌ از استنشاق‌ مواد آلرژن‌ و یاخوردن‌ آنها، کهیر و کهیر غول‌آسا، وبه‌عنوان‌ داروی‌ کمکی‌ در شوک‌آنافیلاکتیک‌ به‌کار می‌رود.

مکانیسم‌ اثر: اثر ضد آلرژیک‌ آن‌ ناشی‌ ازمهار گیرنده‌های‌  H1هیستامینی‌ است‌.همچنین‌ دارای‌ آثار آنتی‌کلینرژیک‌ است‌.

فارماکوکینتیک‌: بخوبی‌ از راه‌ خوراکی‌ جذب‌می‌شود. متابولیسم‌ آن‌ کبدی‌ است‌ و از کلیه‌دفع‌ می‌شود. نیمه‌ عمر کلرفنیرامین‌ 15 ـ 12ساعت‌ است‌. زمان‌ لازم‌ برای‌ شروع‌ اثر ازراه‌ خوراکی‌ 60 ـ 15 دقیقه‌ است‌.

هشدارها: 1 ـ احتمال‌ خشک‌ شدن‌ دهان‌ وافزایش‌ بیماریهای‌ دهان‌ و دندان‌ با مصرف‌طولانی‌ مدت‌ آنتی‌هیستامین‌ها وجود دارد.

2 ـ در صرع‌، هیپرتروفی‌ پروستات‌ واحتباس‌ ادرار، گلوکوم‌ و بیماریهای‌ کبد بااحتیاط مصرف‌ گردد.

عوارض‌ جانبی‌: عارضه‌ شایع‌ آن‌خواب‌آلودگی‌ است‌. این‌ دارو می‌تواندعوارض‌ آنتی‌کلینرژیک‌ مثل‌ خشکی‌ دهان‌و تاری‌ دید را همراه‌ داشته‌ باشد.

تداخل‌های‌ دارویی‌: مصرف‌ همزمان‌ این‌دارو با مضعف‌های‌ CNS ممکن‌ است‌ اثرات‌مضعف‌ این‌ دارو را افزایش‌ دهد. استفاده‌همزمان‌ آن‌ با داروهای‌ آنتی‌کلینرژیک‌اثرات‌ جانبی‌ این‌ دارو را تشدید می‌کند.مصرف‌ همزمان‌ داروهای‌ سمی‌ برای‌گوش‌ مانند سالیسیلات‌ها و وانکومایسین‌با این‌ دارو ممکن‌ است‌ اثر سمی‌ آن‌ را برگوش‌، از جمله‌ وزوز گوش‌ و سرگیجه‌ رابپوشاند.

نکات‌ قابل‌ توصیه‌: 1 ـ بمنظور کاهش‌تحریک‌ گوارشی‌ همراه‌ با غذا، آب‌ یا شیرمصرف‌ گردد.

2 ـ در صورت‌ بروز خواب‌آلودگی‌ از انجام‌کارهایی‌ که‌ نیاز به‌ تمرکز حواس‌ دارندخودداری‌ گردد.

مقدار مصرف‌

تزریقی‌: طی‌ 1 دقیقه‌ به‌طور آهسته‌ مقدار

20 ـ 10 میلی‌گرم‌ تزریق‌ وریدی‌ می‌گردد.

خوراکی‌:

بزرگسالان‌: به‌عنوان‌ ضد هیستامین‌، 4میلی‌گرم‌ هر 6 ـ 4 ساعت‌ برحسب‌ نیازاستفاده‌ می‌گردد. حداکثر مقدار مصرف‌24mg/day است‌.

کودکان‌: در کودکان‌ زیر یکسال‌ توصیه‌نمی‌گردد. در کودکان‌ 2 ـ 1 سال‌

1mg/day، 5 ـ 2 سال‌ 1 میلی‌گرم‌ هر

6 ـ 4 ساعت‌ تا حداکثر 6mg/day و درکودکان‌ 12 ـ 6 سال‌ 2 میلی‌گرم‌ هر

6 ـ 4 تا ساعت‌ حداکثر 12mg/day مصرف‌می‌گردد.

اشکال‌ دارویی‌:

Tablet: 4mg

Injection: 10mg / ml

CINNARIZINE

موارد مصرف‌: سیناریزین‌ برای‌ رفع‌اختلالاتی‌ مثل‌ سرگیجه‌، وزوز گوش‌، تهوع‌و استفراغ‌، در بیماری‌ منییر، بیماری‌مسافرت‌، بیماری‌ عروق‌ محیطی‌ و سندرم‌رینود تجویز می‌شود.

مکانیسم‌ اثر: اثرات‌ این‌ دارو ناشی‌ از مهارگیرنده‌ H1 هیستامینی‌ است‌.

فارماکوکینتیک‌: این‌ دارو از طریق‌ خوراکی‌سریعŠ جذب‌ شده‌ و بعد از 2 ـ 1 ساعت‌ به‌حداکثر غلظت‌ پلاسمایی‌ می‌رسد و در کبدمتابولیزه‌ می‌شود.

موارد منع‌ مصرف‌: در صورت‌ وجودپورفیری‌ نباید مصرف‌ شود.

هشدارها: 1 ـ در صورت‌ پایین‌ بودن‌ فشارخون‌ بیمار، مصرف‌ مقادیر زیاد این‌ داروباید با احتیاط انجام‌ شود.

2 ـ در صورت‌ وجود صرع‌، هیپرتروفی‌پروستات‌، احتباس‌ ادرار، گلوکوم‌ وبیماری‌ کبدی‌ باید با احتیاط مصرف‌

شود.

عوارض‌ جانبی‌: خواب‌آلودگی‌، خشکی‌دهان‌، تاری‌ دید، بثورات‌ جلدی‌، خستگی‌،سردرد و اختلالات‌ گوارشی‌ از عوارض‌جانبی‌ دارو هستند.

مقدار مصرف‌:

بزرگسالان‌: مقدار 30 میلی‌گرم‌ 3 بار درروز مصرف‌ می‌شود. در بیماری‌ مسافرت‌30 میلی‌گرم‌ 2 ساعت‌ قبل‌ از مسافرت‌ وسپس‌ در صورت‌ لزوم‌ 15 میلی‌گرم‌ هر 8ساعت‌ در طول‌ مسافرت‌ مصرف‌ می‌شود.در اختلالات‌ عروق‌ محیطی‌ ابتدا 75میلی‌گرم‌ 3 بار در روز مصرف‌ می‌شود.مقدار مصرف‌ نگهدارنده‌ 75 میلی‌گرم‌ 3 ـ 2بار در روز است‌.

کودکان‌: مقدار مصرف‌ در کودکان‌ 12 ـ 5سال‌ نصف‌ مقدار مصرف‌ بزرگسالان‌است‌.

اشکال‌ دارویی‌:

Tablet: 25mg, 75mg

CLEMASTINE

موارد مصرف‌: کلماستین‌ در درمان‌ علامتی‌رینیت‌ آلرژیک‌ فصلی‌ یا دائمی‌، التهاب‌آلرژیک‌ ملتحمه‌ ناشی‌ از مواد آلرژن‌،خارش‌ ناشی‌ از واکنش‌های‌ آلرژیک‌ وکهیر و به‌عنوان‌ درمان‌ کمکی‌ شوک‌آنافیلاکتیک‌ به‌کار برده‌ می‌شود.

مکانیسم‌ اثر: اثر ضد آلرژی‌ آن‌ ناشی‌ ازرقابت‌ با هیستامین‌ برای‌ اتصال‌ به‌گیرنده‌های‌ H1 است‌.

فارماکوکینتیک‌: این‌ دارو بخوبی‌ از راه‌تزریق‌ یا خوراکی‌ جذب‌ می‌گردد.متابولیسم‌ آن‌ کبدی‌ است‌. زمان‌ شروع‌ اثرشکل‌ خوراکی‌ آن‌ بین‌ 60 ـ 15 دقیقه‌ است‌ وطول‌ مدت‌ اثر کلماستین‌ در حدود 12ساعت‌ می‌باشد و از راه‌ کلیوی‌ دفع‌می‌گردد.

هشدارها: احتمال‌ بروز سرگیجه‌، اغتشاش‌شعور و کمی‌ فشار خون‌ ناشی‌ از مصرف‌این‌ دارو بیماران‌ سالخورده‌ بیشتر

است‌.

عوارض‌ جانبی‌: عوارض‌ شایع‌ آن‌ شامل‌خواب‌آلودگی‌ و غلیظ شدن‌ ترشحات‌ نایژه‌است‌.

تداخل‌های‌ دارویی‌: در صورت‌ مصرف‌همزمان‌ با داروهای‌ پایین‌ آورنده‌ فشارخون‌ و داروهای‌ مضعف‌ CNS ممکن‌ است‌باعث‌ افزایش‌ اثر آنها گردد. مصرف‌ این‌دارو با داروهای‌ سمی‌ برای‌ گوش‌ ممکن‌است‌ علایم‌ مسمومیت‌ گوشی‌ آنها از جمله‌وزوز گوش‌ را بپوشاند.

نکات‌ قابل‌ توصیه‌: 1 ـ بمنظور کاهش‌تحریک‌ گوارشی‌، این‌ دارو همراه‌ با غذا،آب‌ یا شیر مصرف‌ شود.

2 ـ داروهای‌ ضد هیستامین‌ ممکن‌ است‌علایم‌ مسمومیت‌ گوشی‌ ناشی‌ از مصرف‌مقادیر زیاد سالیسیلات‌ها را بپوشاند.

3 ـ احتمال‌ بروز خواب‌آلودگی‌ وجود دارد.بنابراین‌ از کار با آلاتی‌ که‌ نیازمند هوشیاری‌است‌، مانند رانندگی‌، خودداری‌ گردد.

مقدار مصرف‌

خوراکی‌:

بزرگسالان‌: مقدار 10 میلی‌گرم‌ دو بار درروز یا 2 میلی‌گرم‌ 3 ـ 1 بار در روز مصرف‌می‌شود. حداکثر میزان‌ مصرف‌ دارو6mg/day است‌.

کودکان‌: در کودکان‌ با سن‌ کمتر از 12سال‌ مقدار 1 ـ 0/5 میلی‌گرم‌ هر 12 ـ 8ساعت‌ مصرف‌ می‌شود.

تزریقی‌: مقدار 4mg/day ـ 2 به‌صورت‌تزریق‌ عضلانی‌ در بزرگسالان‌ و

2mg/day ـ 1 در کودکان‌ به‌کار برده‌می‌شود.

اشکال‌ دارویی‌:

Tablet: 1mg

Injection: 2mg/ 2ml

CYPROHEPTADINE HCI

موارد مصرف‌: سایپروهپتادین‌ برای‌ درمان‌آلرژی‌ ناشی‌ از تب‌ یونجه‌، کهیر و کهیرغول‌آسا، کهیر ناشی‌ از سرما، میگرن‌ ودرمان‌ بیماری‌ کوشینگ‌ استفاده‌ شده‌است‌.

مکانیسم‌ اثر: این‌ دارو آنتاگونیست‌گیرنده‌های‌ H1 و گیرنده‌های‌ سروتونینی‌می‌باشد. به‌ دلیل‌ خاصیت‌ آنتی‌هیستامینی‌آن‌، اثر ضد آلرژی‌ دارد.

فارماکوکینتیک‌: این‌ دارو بخوبی‌ از دستگاه‌گوارش‌ جذب‌ می‌گردد. اثر آن‌ 60 ـ 15دقیقه‌ پس‌ از مصرف‌ خوراکی‌ ظاهرمی‌گردد. دفع‌ آن‌ کلیوی‌ و اغلب‌ به‌صورت‌متابولیت‌ طی‌ 24 ساعت‌ صورت‌ می‌گیرد.

هشدارها: 1 ـ احتمال‌ سرگیجه‌، تسکین‌بیش‌ از حد، اغتشاش‌ شعور و کمی‌ فشارخون‌ ناشی‌ از مصرف‌ این‌ دارو درسالخوردگان‌ بیشتر است‌.

2 ـ مصرف‌ طولانی‌ مدت‌ این‌ دارو باعث‌خشکی‌ دهان‌ می‌شود و احتمال‌ گلودرد،عفونت‌ دهان‌ و گلو و پوسیدگی‌ دندان‌وجود دارد.

عوارض‌ جانبی‌: عوارض‌ شایع‌ این‌ داروخشکی‌ دهان‌، تاری‌ دید، خواب‌آلودگی‌،غلیظ شدن‌ ترشحات‌ نایژه‌ و افزایش‌ وزن‌می‌باشند.

تداخل‌های‌ دارویی‌: مصرف‌ همزمان‌ این‌دارو با مضعف‌های‌ CNS ممکن‌ است‌ اثرات‌مضعف‌ آن‌ را افزایش‌ دهد. استفاده‌همزمان‌ این‌ دارو با داروهای‌آنتی‌کلینرژیک‌ اثرات‌ جانبی‌ آن‌ را تشدیدمی‌کند. مصرف‌ همزمان‌ داروهای‌ سمی‌برای‌ گوش‌ مانند سالیسیلات‌ها ووانکومایسین‌ با این‌ دارو ممکن‌ است‌ اثرسمی‌ آن‌ را بر گوش‌ از جمله‌ وزوز گوش‌ وسرگیجه‌ را بپوشاند.

نکات‌ قابل‌ توصیه‌: 1 ـ احتمال‌ افزایش‌ وزن‌وجود دارد.

2 ـ بمنظور کاهش‌ تحریک‌ گوارشی‌ همراه‌با غذا، آب‌ یا شیر مصرف‌ گردد.

3 ـ در صورت‌ بروز خواب‌ آلودگی‌ ازانجام‌ کارهایی‌ که‌ نیاز به‌ تمرکز حواس‌دارند خودداری‌ گردد.

4 ـ این‌ دارو می‌تواند عوارض‌ سمی‌ گوشی‌سالیسیلات‌ها را بپوشاند.

مقدار مصرف‌:

بزرگسالان‌: در درمان‌ آلرژی‌ مقدار 4میلی‌گرم‌ 4 ـ 3 بار در روز و حداکثر 32میلی‌گرم‌ در روز مصرف‌ می‌شود. درمیگرن‌ 4 میلی‌گرم‌ تجویز که‌ در صورت‌نیاز پس‌ از نیم‌ ساعت‌ تکرار می‌شود. مقدارمصرف‌ نگهدارنده‌ آن‌ 4 میلی‌گرم‌ هر 6 ـ 4ساعت‌ است‌.

کودکان‌: در کودکان‌ 6 ـ 2 سال‌ 2 میلی‌گرم‌3 ـ 2 بار در روز و حداکثر 12 میلی‌گرم‌ درروز مصرف‌ می‌شود.

اشکال‌ دارویی‌:

Tablet: 4mg

DIMENHYDRINATE

موارد مصرف‌: دیمن‌ هیدرینات‌ در درمان‌سرگیجه‌، تهوع‌، بیماری‌ مسافرت‌ وهمچنین‌ سرگیجه‌ ناشی‌ از بیماریهای‌ که‌ برروی‌ بخش‌ دهلیزی‌ گوش‌ اثر می‌گذارند(مانند التهاب‌ لابیرنت‌) به‌کار برده‌ می‌شود.

مکانیسم‌ اثر: دیمن‌ هیدرینات‌ یک‌ داروی‌آنتی‌ هیستامین‌ است‌ و احتمالا با اثر ضدموسکارینی‌ مرکزی‌ باعث‌ کاهش‌ فعالیت‌لابیرنت‌ و مرکز CTZ در بصل‌النخاع‌می‌شود و باعث‌ مهار سرگیجه‌ و تهوع‌است‌.

فارماکوکینتیک‌: این‌ دارو بخوبی‌ از راه‌خوراکی‌ جذب‌ می‌گردد متابولیسم‌ آن‌کبدی‌ است‌ و از کلیه‌ طی‌ 24 ساعت‌به‌صورت‌ متابولیت‌ دفع‌ می‌گردد.

هشدارها: 1 ـ احتمال‌ بروز سرگیجه‌،تسکین‌، اغتشاش‌ شعور و کمی‌ فشار خون‌در بیماران‌ سالخورده‌ وجود دارد.

2 ـ احتمال‌ بروز خشکی‌ دهان‌ وجود داردو در صورت‌ مصرف‌ مداوم‌ ممکن‌ است‌باعث‌ بروز بیماریهای‌ دهان‌ و دندان‌

گردد.

عوارض‌ جانبی‌: خواب‌آلودگی‌، غلیظ شدن‌ترشحات‌ نایژه‌، تاری‌ دید، دفع‌ مشکل‌ یادردناک‌ ادرار، هیجان‌ و عصبانیت‌ ازعوارض‌ این‌ دارو هستند.

تداخل‌های‌ دارویی‌: این‌ دارو اثرات‌ ضدموسکارینی‌ آمانتادین‌، آتروپین‌ و ترکیبات‌مشابه‌، هالوپیریدول‌، فنوتیازین‌ها وپروکائین‌ آمید را تشدید می‌کند. مصرف‌همزمان‌ با داروهای‌ سمی‌ برای‌ گوش‌می‌تواند علایم‌ مسمومیت‌ گوشی‌ ناشی‌ ازاین‌ داروها را بپوشاند. این‌ دارو اثرات‌داروهای‌ مضعف‌ CNS را تشدید می‌کند.

نکات‌ قابل‌ توصیه‌: 1 ـ بمنظور کاهش‌تحریک‌ گوارشی‌، همراه‌ غذا، آب‌ یا شیرمصرف‌ شود.

2 ـ داروهای‌ ضد هیستامین‌ ممکن‌ است‌علایم‌ مسمومیت‌ گوشی‌ ناشی‌ از مصرف‌مقادیر زیاد سالیسیلات‌ها را بپوشانند.

3 ـ احتمال‌ بروز خواب‌آلودگی‌ وجود دارد.بنابراین‌ از کار با آلاتی‌ که‌ نیازمندهوشیاری‌ است‌ مانند رانندگی‌ خودداری‌شود.

4 ـ دیمن‌ هیدرنات‌ به‌ عنوان‌ ضد سرگیجه‌حداقل‌ نیم‌ ساعت‌ قبل‌ از مسافرت‌ بایدمصرف‌ گردد.

مقدار مصرف‌:

بزرگسالان‌: به‌ عنوان‌ ضد استفراغ‌ و ضدسرگیجه‌ مقدار 100 ـ 50 میلی‌گرم‌ هر چهارساعت‌ برحسب‌ نیاز مصرف‌ می‌شود.حداکثر مقدار مصرف‌ در بزرگسالان‌ تا400mg/day است‌.

کودکان‌: در کودکان‌ 6 ـ 1 ساله‌

25mg/day ـ 12/5 و در کودکان‌ 12 ـ 7ساله‌، 50mg/day ـ 25 مصرف‌ می‌شود.

اشکال‌ دارویی‌:

Tablet: 50mg

چربیهای خون، کلسترول و تری‌گلیسیرید

چربیهای خون – کلسترول و تری‌گلیسیرید

کلسترول چیست و انواع آن کدامند؟

کلسترول، نوعی چربی است که در ساختمان کلیه سلولهای بدن بکار رفته است. این ماده ممکن است در کبد، از چربی‌های اشباع شده ساخته شود یا اینکه از طریق مصرف گوشت، تخم‌مرغ و سایر مواد غذایی حیوانی وارد بدن گردد. کلسترول در داخل بدن، به صورتهای مختلفی منتقل می‌شود. موادی بنام لیپوپروتئین‌ها، کلسترول را در داخل خون، حمل می‌کنند. دو نوع اصلی لیپوپروتئین‌ها عبارتند از لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی زیاد (HDL LDL) عمدتاً مسئول انتقال کلسترول به بدن است و HDL، کلسترول را از جریان خون خارج می‌کند. بهمین دلیل، اگر افزایش کلسترول خون، بدلیل افزایش LDL باشد، توام با خطر بیماریهای قلبی – عروقی می‌باشد. مردان پس از ۳۵ سالگی و زنان پس از ۴۵ سالگی، باید سطح کلسترول خون خود را منظماً اندازه‌گیری نمایند.

تصویر

جدول

آزمون  مقادیر طبیعی توضیح TG (تری گلیسرید) کمتر از mg/dl   ۱۶۰ در چاقی، برخی اختلالات ارثی، بیماریهای کبد، کلیه و پانکراس، مقدار آن بالا می‌رود. در سوء تغذیه، مقدار آن پایین می‌آید. Cholesterol کلسترول خون کمتر از mg/dl   ۲۰۰ علاوه بر نوع تغذیه، در کم‌کاری تیروئید، دیابت، بارداری و برخی بیماریهای کلیه و کبد بالا می رود. ممکن است کلسترول بصورت خانوادگی بالا باشد. LDL کمتر از mg/dl   ۱۳۰ افزایش آن با افزایش خطر عوارض قلبی – عروقی همراه است. HDL بیشتر از mg/dl   ۷۰ در صورت کاهش به کمتر از ۴۰، خطر عوارض قلبی – عرقی افزایش می‌یابد. نسبت LDL به HDL ۴ باشد.

توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن)

سی تی اسکن

(توموگرافی کامپیوتری)

scan ، نوعی عکسبرداری با اشعه X است. در این روش، اشعه ‌X در مقاطع مختلف، شبیه برش، به عضو مورد نظر تابیده می‌شود و توسط پردازش کامپیوتری، تصویری از مقاطع آن عضو بدست می‌آید که در حالت عادی، با عکس ساده رادیوگرافی ممکن نیست. بدلیل توانایی CT scan در تمایز بافتهای مختلف نظیر ریه، استخوان و عروق خونی، این روش در بررسی و تشخیص تومورها، بیماریهای قلبی عروقی، جراحات و بیماریهای عضلانی – اسکلتی مفید می‌باشد. همچنین با کمک تزریق ماده حاجب به داخل عروق، می‌توان تصاویر دقیقی از ساختمان عروقی عضو مورد نظر تهیه کرد.

مزایا و معایب CT scan

مزایا:

- برخلاف تصویربرداری عادی با اشعه X ، تصویربرداری با روش CT ، جزئیات دقیقی از مشخصات بافتهای مختلف را در اختیار قرار می‌دهد. - CT scan، بدون درد، غیرتهاجمی، مطمئن و ارزان است. - تصویر CT ، به سرعت و آسان آماده می‌شود. بعنوان مثال، در تصادفات، که سرعت عمل در نجات جان بیمار بسیار مؤثر است، می‌توان به سرعت از CT scan استفاده نمود. - با کمک CT scan ، نیاز به اقدامات تهاجمی‌تر جهت تشخیص بیماریها (نظیر نیاز به جراحی یا نمونه‌برداری) کاهش یافته است.

معایب:

- میزان اشعه X دریافت شده در این روش (m Sv 10)، بیشتر از عکسبرداری عادی با اشعه X است. - خانمها در صورتی که احتمال بارداری می‌دهند، حتماً باید پزشک خود را مطلع سازند تا در صورت ضرورت انجام CT scan، این عمل با رعایت نکات ایمنی و استفاده از پوشش‌های محافظ انجام گیرد. - احتمال وجود حساسیت به ماده حاجب، نادر است ولی وجود دارد. همچنین، مادران شیرده، تا ۲۴ ساعت پس از تزریق ماده حاجب، باید از شیردهی خودداری کنند.