آشنائی با ارتودنسی یا ردیف کردن دندانها

دختر خانم با قیافه ای اندوهناک سعی میکند مامان خود را راضی کند تا هزینه های ارتودنسی را تقبل فرمایند و مامان هم چشم به دهان دکتر دوخته که تا شاید حرفی و کلامی که دلالت بر عدم نیاز فرزندش به ارتودنسی دارد را از دهان دکتر بشنود تا با استناد به آن دخترک را راضی کند که دست از سرش بردارد و از خر شیطون بیاد پایین و بی خیال ارتودنسی شود ..... -         مامان سوسن دختر هم سایمون میشناسید ش که دندانش از من هم بهتر بود مگه ندیدی سیم تو دهن شه ..... تازگی ها شروع کرده به ارتودنسی ... مگه من چیم کمه .... تو اصلا به فکر آینده من نیستی .....! -         عزیزم دیدی که دکتر گفتند زیاد واجب نیست مقداری شاید تو قیافه ات اثر بذاره ولی نه آنچنان که فکر میکنی .... فرقی نخواهد کرد....؟1 ای خدا ..... خدا نکنه چیزی تو ایران مد بشه ..... دیگه این چه نوع کلاسیه که سیم تو دهن بودن را برای خود کلاس ساخته اند ..... ولی خوب چه بخواهیم و چه نخواهیم واقعیتی است که بایستی پذیرفت . من خودم سناریویی که در بالا ذکر کردم را جسته و گریخته در مطب شاهد بوده و هستم ..... این مسئله باعث شد تا به طور اساسی به موضوع ارتودنسی بپردازیم و قضیه را مقداری بشکافیم که اصلا ارتودنسی چیست و چه ضروری اتی باعث میشود که به این درمانها تن دهیم و تا کجا ضروری است و چقدر ش بی اهمیت است ..... با این مقدمه میریم سر اصل موضوع :      32 دندان موجود در فک در یک موقعیت طبیعی به صورت دو نیم قوس فک بالا و پایین به صورتی قرار میگیرند که عمل جویدن و یا آسیاب کردن غذا به نحو مطلوب ممکن گردد هر نوع انحراف از این موقعیت طبیعی دندانها باعث ایجاد مشکلاتی میشود که ضرورت ردیف کردن و یا برگرداندن موقعیت مناسب دندانها را ایجاب میکند که این عمل با درمانهای ارتودنسی میسر میگردد. ضرورت این کار تا حدی است که یک رشته تخصصی مهم و جداگانه ای در رشته دندانپزشکی به نام رشته تخصصی ارتودنسی ایجاد شده که از مهمترین رشته های تخصصی دندانپزشکی میباشد . مشکلاتی که ردیف نبودن دندانها ایجاد میکند به سه دسته مهم تقسیم میشود که هر کدام را به صورت جدا گانه برسی میکنیم تغذیه مناسب     ما برای یک تغذیه مناسب علاوه بر اینکه نیازمند دندانهای سالم هستیم نیاز داریم که این دندانها در سر جای خود قرار گیرد تا از عهده آسیاب کردن غذا نیز برآید برای آسیاب کردن غذا یا به اصطلاح جویدن غذا دندانهای فک پائین و بالا بایستی در یک موقعیتی قرار گیرند که در یک هماهنگی با عضلات عمل جویدن ممکن گردد هر نوع عدم تعادل و یا هر نوع جابجائی دندانها به صورتی که یک سیکل کامل جویدن را به هم بزند سیستم جویدن مختل میشود . این ضرورت اولی بود که ما را وادار میکند تا بتوانیم دندانها را در موقعیت مناسب قرار دهیم . زیبائی... زیبائی صورت امری است که نمیشود آن را جدی نگرفت به هر حال خداوند هر کدام ما را به یک صورت آفریده و خیلی از مشخصات صورت ما به صورت ژنتیکی تعیین میشود .ولی عوامل محیطی هم در شکل گیری صورت بی تاثیر نیست به عنوان مثال وجود لوزه سوم ویا لوزه های بزرگ در سنین 7-8 سالگی باعث تنفس دهانی در بچه شده و همین امر در صورت تداوم با فشار منفی که در سقف دهان ایجاد میکند به مرور باعث کشیده تر شدن صورت و در نتیجه بسته تر شدن قوس فک بالا میشود که در موارد شدیدتر واقعاً به زیبائی لطمه میزند . با تشخیص به موقع و رفع تنفس دهانی بخوبی میشود از ایجاد این مشکل در بچه جلوگیری کرد . بسیاری از درمانهای ارتودنسی برای رفع ناهنجاری هائی که در ظاهر صورت اثر نامطلوب دارد صورت میگیرد . پس و پیش بودن دندانهای جلویی یا جلو و یا عقب بودن فک و عدم تناسب آن با صورت که باعث عدم زیبایی میشود همه نیاز به ارتودنسی را ایجاب میکند و این حق طبیعی هر فردی است که به فکر زیبائی خود باشد. چون برای یک شخصیت سالم واقعاً موثر است مسائل بهداشتی  یکی از مشکلاتی که ردیف نبودن دندانها ایجاد میکند عدم توانائی در تمیزکردن مناسب این دندانها است . شما فکر کنید که در قوس فک بلای شما که همه در یک ردیف قرار گرفته اند یک دندان نسبت به بقیه داخل تر قرار گرفته باشد .... خوب چه اتفاقی می افتد . به طور معمول که مسواک میزنیم این دندان کمتر مسواک میخورد و در دراز مدت میبینید همین دندان همراه با دندانهای کناری زودتر از دندانهای دیگر میپوسد شاید این مسئله را زیاد جدی نگیرید ولی منی که هر روز با چندین بیمار از نزدیک سرو کار دارم بخوبی میبینم که چنین دندانها چطوری زود خراب میشود بقول معروف در نمونه های انبوه خود را بخوبی نشان میدهد . خوب با اصلاح وضعیت این دندان و هم ردیف کردن این دندان ما زمینه را برای بهتر تمیز کردن این دندان فراهم میکنیم . پس به طور خلاصه ما برای درک موضوع ارتودنسی باید اول از همه بدانیم که یک دندان نرمال و ردیف شده چه مشخّص اتی دارد و دوم چه ناهنجاری هائی در ردیف بودن دندانها ممکن است پیش بیاید و سوم اینکه چه ضرورتی دارد که این دندانهایی که ردیف نیستند را ردیف کنیم  در این مقاله ما به قسمت سوم پرداختیم و سه ضرورت مهمی که باعث میشود به ارتودنسی رو بیاوریم را ذکر کردم که اولی تغذیه سالم ، دومی تامین زیبائی و سومی ایجاد شرایطی که بتوان به طور مطلوب به بهداشت دندانها رسید را ذکر کردم در مقالات بعدی به دو موضوع اولی و دومی خواهم پرداخت.

تخصص تشخیص

تشخیص و بیماریهای دهان- تخصصی در دندانپزشکی است که به امر تشخیص ناهنجاریها و بیماریهای بافتهای نرم و سخت دهان می پردازد. این بیماریها ممکن است ویژه حفره دهان باشد و یا بخشی از یک بیماری عمومی که علایم آن در ناحیه دهان بروز کرده است. آفت کوچک گازگرفتگی گونه بوی بد دهان خشکی دهان تغییرات دهانی همراه با افزایش سن فلوروزیس دندان قروچه (براکسیزم) سرطان دهان آفت کوچک آفت چیست؟      به زخم های عود کننده و دردناک مخاط دهان آفت گفته می شود. زخم آفتی در چند نوع بزرگ، کوچک و تبخالی شکل وجود دارند و شایع ترین آنها آفت کوچکی می باشد که به تعداد 5-1 عدد و به قطر کمتر از یک سانتی متر و معمولاً 5-3 میلی متر دیده می شوند. این زخمها گرد یا بیضی بوده و به رنگ زرد خاکستری با حاشیه قرمز و تا حدی برجسته دیده می شوند. از نظر محل، بیشتر قسمت قدامی حفره دهان مبتلا می شود و محل شایع آن پشت لبها - مخاط گونه، کف دهان، زیر و کناره های زبان می باشد. این زخم ها کمتر به کام، حلق، لثه چسبیده و روی زبان را مبتلا می سازند. غالب افراد در زیر سن 40 سالگی حداقل یک یا چند بار به آن مبتلا شده، ولی سن شیوع آن، دهه دوم زندگی می باشد و زن ها بیشتر از مردان به آن دچار می شوند. زخم های آفتی اغلب دردناک بوده و با تماس با غذا و نوشیدن مایعات محرک (ترشی و ادویه دار) درد آن تشدید می گردد. بخصوص اگر زبان گرفتار شده باشد که در این صورت علاوه بر غذا خوردن، ممکن است صحبت کردن نیز مشکل شود. بیمارانی که مرتبا ً آفت می زنند احساسی شبیه به سوزن سوزن شدن و یا سوزش قبل از ایجاد زخم(معمولاً 24 ساعت قبل) در محل دارند. زخم سریعاً بوجود آمده و خود بخود بعد از 10-7 روز التیام می یابد و از خود اثری برجا نمی گذارد. بهبودی زخم ها ممکن است همزمان صورت نگیرد. معمولاً بعد از بهبودی تا مدتی (گاهاً 4-3 هفته) زخمی ایجاد نمی گردد ولی در افراد بسیار حساس و مستعد ممکن است زخم های اولی هنوز خوب نشده، زخم های دیگری در دهان(معمولاً در جای دیگر) دیده شوند. عامل ایجاد کننده آفت کوچک چیست؟      بدلیل شباهت این زخم ها به زخم های تبخالی و همچنین عود آنها سابقاً فکر می کردند که ممکن است ویروسی باشند. با نمونه برداری از این زخم ها و دیدن نوع ال فرم استرپتوکوک، احتمال میکروبی بودن، آن بالا گرفت ولی مشاهده گردید که این میکروبها در مخاط سالم و دیگر زخم های دهان نیز دیده می شوند. امروزه اعتقاد بر این است که آفت جزء بیماریهای سیستم ایمنی است. در بیماریهای سیستم ایمنی شناخت بافتهای آشنا از بیگانه مختل می گردد. درآفت سلولهای دفاعی بدن به قسمتی از مخاط دهان حمله ور شده و باعث زخمی شدن آن ناحیه می شوندکه گذرا بوده و خود بخود بهبود می یابد. بعضی از بیماران بعد از مراجعه به دندانپزشکی آفت می زنند. آیا از وسایل غیر استریل استفاده شده است؟      خیر، همانطوری که گفته شد عامل ایجاد کنندهآفت میکروب و ویروس نمی باشد. عوامل مستعد کننده ای برای ایجاد آفت وجود دارند که در ارتباط با دندانپزشکی می توان به استرس و تروما(فشار مختصر ناشی از کنار کشیدن گونه، لب و یا زبان توسط آینه و رول پنبه و حتی تماس مخاط با ابزار دندانپزشکی) اشاره نمود. عوامل مستعد کننده آفت کدامند؟      در درجه اول استرس و هیجانات روحی می باشد. دیده شده که در دانش آموزان و دانشجویان به هنگام امتحانات ابتلای آفت بیشتر است و همچنین بسیاری از بیماران نیز از درمانهای دندانپزشکی، ترس و استرس دارند. بعد از ضربه و تروما که قبلاً ذکر گردید، اختلالات هورمونی نیز در بروز آفت نقش دارند. در خانم ها 5-3 روز مانده به قاعدگی، آفت بیشتر دیده می ِود و در زمان حاملگی معمولاً زخم های آفتی مشاهده نمی شوند. آفت در افراد حساس و آلرژیک نیز بیشتر دیده می شود. در افرادی که حاسیت به بعضی از مواد دارند ابتلای آفت بیشتر است. بعضی از مواد غذایی مثل گردو، فندق، پسته، پنیر و بادنجان میزان شیوع آفت را بالا می برند. کمبود آهن و اسید فولیک و ویتامین B2 نیز از عوامل مستعد کننده می باشد. درمان آفت چیست؟      آفت خودبخود التیام می یابد و معمولاً نیازی به درمان ندارد. درآفت اگر درمانی لازم شود معمولاً علامتی بوده و به دو منظور زیر خواهد بود: 1 - کاستن از درد و التهاب و استرس 2 - جلوگیری از اضافه شدن عفونت ثانویه به آن توصیه می گردد، افرادی که مرتباً و به تعداد زیاد آفت می زنند و یا آفت آنها بزرگ بوده و التیام در مدتی بسیار طولانی صورت می پذیرد، جهت شناسایی عامل و بیماریهای زمینه ای مستعد کننده تحت معاینات و آزمایشات کامل تری قرار گیرند. گازگرفتگی گونه یک عادت شایع در بین افراد است که در هرسنی دیده می‌شود. گاز گرفتن گونه در مخاط داخل دهان در ناحیه تحت آسیب، ایجاد تغییراتی می‌نماید و پلاکهای سفید رنگ کمی برجسته‌ای بطور گسترده و منتشر ناحیه را می‌پوشاند. تداوم عمل گاز گرفتن گونه ممکن است منجر به مرکزی و نهایتاً ایجاد زخم در ناحیه شود. ضایعه ممکن است یکطرفه یا دو طرفه باشد. هم در زنان و هم در مردان بطور یکسان دیده می‌شود و معمولاً حاکی از یک عادت عصبی است. گرچه تمایلی به بدخیمی در این ضایعه وجود ندارد، بیمار باید از تغییرات داخل دهان خود آگاه باشد و احتمال وجود عفونت قارچی در این ناحیه رد شود. درمان خاصی احتیاج ندارد، ولی بهر حال بهتر است بیمار تشویق شود تااین عادت را ترک کند.. گاز گرفتگی زبان و گونه در کودکان پس از انجام درمانهای دندانپزشکی توام با بی‌حسی. والدین کودکانی که در مطب دندانپزشکی بی‌حسی موضعی دریافت می‌دارند، باید آگاه باشند که بافت نرم در ناحیه تزریق، برای یک ساعت یا بیشتر بی‌حس خواهد بود. این کودکان باید به دقت تحت نظر باشند تا نتوانند سهواً و عمداً این بافت را گاز بگیرند. کودکانی که بی‌حسی فک پایین را برای اعمال ترمیمی معمولی دریافت می دارند، ممکن است لب، زبان یا سطح داخل گونه را گاز بگیرند. گاهی اوقات والدین یک یا دو ساعت بعد از ملاقات دندانپزشکی به مطب تلفن می‌کنند تا آسیب وارده به مخاط دهان کودکشان را اظهار دارند. اگر این حادثه در طی ملاقات دندانپزشکی روی داده باشد، والدین ممکن است شگفت زده شوند. در تمام موارد کودک ناحیه را جویده است و در نتیجه 24 ساعت بعد در محل زخمی وجود خواهد داشت. معمولاً والدین تصور می‌کنند که علت این زخم، بروز عفونت ناشی از کار دندانپزشک و یا وسایل غیر استریل مطب است که کاملاً اشتباه است و فقط نتیجه عدم مراقبت از کودک در زمان بی‌حس بودن لب و زبان، پس از درمان دندانپزشکی می‌باشد. با این حال، کودک باید در 24 ساعت اول دیده شود. دهانشویه آب نمک وسرم در تمیز نگهداشتن ناحیه کمک خواهدکرد. بوی بد دهان بسیاری از افراد از بوی بد دهان رنج برده و از نظر روحی و اجتماعی دارای مشکلاتی می‌باشند. عوامل متعددی در ایجاد بوی بد دهان نقش دارند که به علت کثرت این عوامل پیدا کردن علت واقعی بوی بد دهان مشکل و گاهاً غیر عملی می‌باشد. علت بوی بد دهان یا خارج دهانی و یا داخل دهانی. عمده‌ترین علل غیردهانی عبارتند از: - بیماریهای دستگاه تنفسی شامل: بیماریهای سینوس ـ مخاط بینی، نای و ریه‌ها. - بیماریهای دستگاه گوارش، گرسنگی و معده خالی و بوی ناشی از خوراکی‌ها، داروها و مشروبات. - اختلالات غدد مترشحه داخلی در مواقع حاملگی، قاعدگی، یائسگی، بلوغ و دیابت. - مسمومیت ها و کمبود بعضی از ویتامین‌ها. - سن و جنس. بوی دهان در نوزادان معمولاً مطبوع بوده و با درآمدن دندانها و استفاده از مواد غذایی متنوع گاهاً نامطبوع می‌گردد. با پیشرفت سن و بخصوص در هنگام پیری بوی دهان نامطبوع‌تر میگردد که شدت آن در زنان بیشتر است. در هنگام گرسنگی و خالی ماندن معده، گازهای بد بوی روده از دهان متصاعد شده و باعث بوی بدی می‌گردد که با شستن دهان از بین نمی‌رود. همچنین نوع میکروبهایی که در معده بطور طبیعی وجود دارند در ایجاد بو، مؤثرند. در بیماری دیابت بوی استن از دهان استشمام می‌گردد. در مواقع بالا رفتن اسید اوریک و اورمی نیز بوی بد احساس می‌گردد. به علت افسردگی عوامل ایجاد کننده بوی بد دهان بطور اختصار علل داخل دهانی آن توضیح داده می‌شود. عدم رعایت بهداشت دهان باعث می‌شودکه باقیمانده مواد غذایی بین دندانها گیر کرده و بر اثر فعالیت میکروبی تخمیر و تجزیه شده و سبب بوی بد دهان گردد. در ایجاد گیر غذایی علاوه بر عدم رعایت بهداشت دهان و وجود حفرات پوسیدگی، مرتب نبودن دندانها نیز نقش دارد. پوسیدگی اگر متوقف و یا معالجه نشود به پالپ دندان ( نسج نرم وسط دندان و در اصطلاح عامیانه عصب دندان) رسیده و باعث عفونت آنجا توسط میکروبها شده و بوی بد و متعفنی استشمام می‌گردد. بین لبه آزاد لثه و دندان شیاری به عمق 1-0/5 میلی‌متر بنام شیار لثه‌ای وجود دارد. در مواقع ابتلا به بیماریهای لثه (پیوره)عمق این شیار زیاد شده و به آن پاکت (Pocket) گفته می‌شود. این پاکت محل مناسبی برای رشد و فعالیت میکروبی بوده و ایجاد چرک و بوی بد می‌کند. جرم دندانی به علت خلل و فرجی که دارد نیز، محل مناسبی برای تجمع و فعالیت میکروبی بوده و ممکن است بوی بد دهان را باعث شود و یا تشدید نماید. نوع میکروبهایی که بطور طبیعی در حفره دهان زندگی می‌کنند و همچنین کاهش ترشح بزاق و غلیظ بودن آن در ایجاد بوی بد دهان ممکن است دخیل باشند. ترمیم‌ها و پروتزهای قدیمی و غلط نیز به علت گیر غذایی می‌توانند ایجاد بوی نامطبوع نمایند. علاوه بر عفونت‌های دندان و مخاط دهان عفونتهای لوزه در ایجاد بوی بد دهان نقش دارند. درمان بوی بد دهان شناسائی عامل بوجود آورنده و حذف آن می‌باشد. در دندانپزشکی رعایت موارد بهداشت دهان و دندان و حذف عامل ایجاد کننده بسیار مورد توجه می‌باشد.      هرچه شما می خورید، برهوای بازدم شما تأثیر می گذارد. غذاهای خاصی مثل سیر و پیاز باعث بوی بد مشخصی در تنفس شخص می شود. وقتی غذا جذب سیستم گردش خون گردید، به ریه ها منتقل می شود، جایی که دفع تنفسی انجام می شود. مسواک زدن - نخ کشیدن و استفاده از دهانشویه فقط بطور موقت بو را از بین می برد. بوها تا خذف کامل غذا از بدن وجود دارند. افراد تحت رژیم های غذایی ممکن است به دلیل دفعات کمتر تغذیه دچار بوی بد دهان شوند. اگر شما بطور روزانه مسواک و نخ دندان استفاده نمی کنید، ذرات غذایی باقیمانده در دهان باعث تجمع باکتریها شده و موجب بوی بد دهان می شود. غذایی که بین دندانها، روی زبان یا اطراف لثه جمع می شود، فاسد شده و بوی بدی از خود به جا می گذارد. دندانهای مصنوعی که بخوبی تمیز نشده باشند نیز به دلیل تجمع ذرات غذا و باکتریها ایجاد بوی نامطبوع می نمایند. یکی از علائم هشدار دهنده بیماری پریودنتال(لثه) بوی بد دهان بطور مداوم و یا احساس مزه بد در دهان می باشد. بیماری پریودنتال توسط پلاک دندانی ایجاد میشود.پلاک دندانی لایه بیرنگ چسبنده ای است که باکتریها بطور مداوم روی دندانها تشکیل می دهند. باکتریها، سمومی ایجاد می کنند که باعث تحریک لثه ها می شود. در مرحله پیشرفته بیماری، لثه ها، استخوان و سایر ساختارهایی که از دندانها حمایت می کنند، آسیب می بینند. با چک آپ و معاینات مرتب دندانپزشکی، دندانپزشک می تواند سریعاً بیماری پریودنتال را تشخیص داده و درمان نماید. بوی بد دهان بواسطة خشکی دهان(گزروستومی) نیز ایجاد میشود که حالتی است که جریان بزاق در دهان کاهش یافته است. بزاق برای تمیز کردن دهان و برداشت ذرات مولد بوی بد ضروری است.خشکی دهان به دلایل مختلفی ایجاد می شود. مصرف بعضی داروها، مشکلات غدد بزاقی و تنفس مداوم از دهان. اگر شما از خشکی دهان رنج می برید، دندانپزشک ممکن است برای شما بزاق مصنوعی تجویز کند یا پیشنهاد کند که از شکلاتهای بدون قند استفاده کنید و میزان مایعات مصرفی تان را افزایش دهید. محصولات تنباکو نیز باعث بوی بد دهان، رنگ گرفتن دندانها، کاهش قدرت چشایی و تحریک بافتهای لثه، میشود. مصرف کنندگان تنباکو اغلب از بیماری پریودنتال رنج می برند و بیشتر از سایرین در معرض خطر سرطان دهان می باشند. اگر شما تنباکو مصرف می کنید، از دندانپزشکتان بخواهید که برای ترک این عادت به شما کمک کند.      بوی بد دهان ممکن است نشانة یک اختلال پزشکی مثل یک عفونت موضعی در دستگاه تنفس(بینی، گلو، ریه و راههای هوایی)، سینوزیت مزمن، ترشحات پشت بینی، برونشیت مزمن، دیابت، اختلالات دستگاه گوارش، بیماری کبد و یا کلیه باشد. اگر از نظر دندانپزشکتان دهان شما سالم است، شما ممکن است برای تعیین علت بوی بد دهان به یک متخصص یا پزشک خانوادگی ارجاع داده شوید.      حذف بیماری پریودنتال و حفظ و تأمین سلامت دهان به نحواحسن جهت کاهش بوی بد دهان ضروری است. به منظور معاینه و تمیز کردن دندانها بطور حرفه ای، ملاقاتهای مرتب با دندانپزشک داشته باشید. اگر تصور می کنید که دائماً دچار بوی بد دهان هستید، لیستی از غذاها و داروهایی که مصرف می کنید، تهیه نمائید. بعضی داروها ممکن است در ایجاد بوهای دهان نقش داشته باشند. اگر بعد از آخرین ویزیت دندانپزشکی قبلی خود تا به حال، بیماری یا جراحی داشته اید، به دندانپزشکتان اطلاع دهید. روزی دو بار با یک خمیر دندان فلورایددار دندانهایتان را مسواک کنید تا ذرات غذا و پلاک حذف شود. زبانتان را نیز مسواک کنید. روزی یکبار با استفاده از نخ دندان یا یک تمیز کننده بین دندانی، بین دندانها را تمیز کنید. اگر پروتز متحرک دارید، شبها آنها را از دهان خارج سازید و قبل از استفاده مجدد در صبح روز بعد، آنها را کاملاً تمیز نمائید. دهانشویه ها معمولاً اثر طولانی مدتی بر بوی بد دهان ندارند. اگر شما مجبور به استفاده مداوم از یک خوشبو کننده دهان هستید تا بوی بد دهانتان را پنهان سازید، حتماً نزد دندانپزشک بروید. اگر شما نیاز بیشتری به کنترل پلاک داشته باشید، دندانپزشک ممکن است به شما توصیه کند که از یک دهانشویه ضد میکروبی خاص استفاده کنید. یک دهانشویه فلوراید همراه با مسواک و نخ دندان، می تواند مانع پوسیدگی دندان گردد. اگر بوی دهان مربوط به بیماری لثه باشد، دندانپزشک تان ممکن است شما را نزدیک متخصص بیماری های لثه، ارجاع دهد. بیماری لثه موجب می شودکه بافت لثه از دندان جدا شده و پاکت ایجاد شود. وقتی این پاکتها عمیق باشد، فقط یک تمیز کردن حرفه ای میتواند باکتریها و پلاک تجمع یافته را حذف نماید. گاهی درمانهای وسیع تری نیز ضروری می باشد. خشکی دهان کاهش جریان بزاق که منجر به خشکی دهان می شود، یک مشکل شایع سالمندان است. این مشکل معمولاً در اثر اختلالات پزشکی خاص و اغلب بعنوان اثر جانبی داروهایی مثل آنتی هیستامین ها، ضد احتقان ها، ضد دردها و داروهای مدر بروز می کند. بعضی مشکلات شایع همراه با خشکی دهان عبارتند از : گلو درد دائمی، احساس سوزش، مشکلات صحبت کردن ، مشکل در بلع، گرفتگی و خشکی راههای هوایی بینی. در صورت عدم درمان، خشکی دهان می تواند دندانهای شما را دچار آسیب نماید. در صورت عدم وجود بزاق کافی برای نرم و لزج نمودن سطوح دهان، شستن غذا از دهان و خنثی نمودن اسیدهای حاصل از پلاک ، میزان پوسیدگی دندانها افزایش می یابد. به منظور حفظ رطوبت دهان، روشهای مختلفی را دندانپزشک به شما توصیه خواهد کرد. آدامسها و آب نیاتهای بدون قند جریان بزاق را تحریک نمی نمایند و خشکی دهان را با استفاده از بزاق مصنوعی و یا دهانشویه ها می توان بهبود بخشید. چرا من احساس خشکی در دهان می نمایم؟      کاهش جریان بزاق سبب خشکی دهان می شود و این یک مشکل شایع بین افراد مسن است. این مسأله به دلیل اختلالات پزشکی خاص و گاهی به دلیل اثر جانبی داروهایی مثل آنتی هیستامین ها، ضداحتقان ها، ضد دردها و داروهای مدر ایجاد می شود. مشکلات معمولی همراه با خشکی دهان عبارتند از: گلودرد دائمی، احساس سوزش، مشکلات صحبت کردن، سختی بلع، خشکی راههای هوایی بینی. دندانپزشک روشهای مختلفی برای غلبه بر این وضعیت به شما پیشنهاد خواهد کرد: آب نبات یا آدامسهای بدون قند که جریان بزاق را تحریک می کنند واستفاده از بزاق مصنوعی و دهانشویه ها برای تأمین رطوبت دهان. تغییرات دهانی همراه با افزایش سن - آیا از دست رفتن دندانها با گذشت زمان و افزایش سن امری حتمی و غیر قابل پرهیز است؟      خیر، امروزه به دلیل پیشرفتهای علمی و تأکید بر پیشگیری در دندانپزشکی، سالمندان دندانهای طبیعی خود را به مدت بیشتری حفظ می کنند. بهداشت دهان خوب و مراقبتهای دندانپزشکی مرتب در طول زندگی، در هر سنی اهمیت دارد. با انجام صحیح روشهای بهداشت دهان در خانه و ملاقات مرتب با دندانپزشک تان شما از مشکلات دندانی جلوگیری نموده و پول و وقت خود را نیز حفظ کرده اید. در ضمن دندانها و لثه تان نیز تا سنین بالا سلامت می مانند. - در سن من، آیا لازم است با مسواک زدن و نخ کشیدن خود را اذیت کنم؟      مسواک زدن و نخ کشیدن روزانه برای حفظ دندانهای طبیعی تان در وضعیت مطلوب ضروری است. به ویژه وقتی سن افزایش می یابد، پلاک ، لایه باکتریایی بیرنگ، چسبنده ای که باعث پوسیدگی دندان و بیماری لثه (بیماری پریودنتال) می شود. روی دندانهای افراد مسن، سریعتر تشکیل می شود و همین امر احتمال بروز پوسیدگی دندان و بیماری پریودنتال را افزایش می بخشد. دندانهایتان را روزی دوبار با یک خمیر دندان فلورایددار مسواک بزنید و بین دندانهایتان را روزانه با نخ دندان و یا تمیز کننده های بین دندانی تمیز کنید. جهت معاینات مرتب و تمیز کردن دندانهایتان بطور حرفه ای، ملاقات با دندانپزشکتان را فراموش نکنید. - آیا افراد بالغ هم باید نگران پوسیدگی باشند؟      پوسیدگی دندانها تنها مشکل کودکان نیست. بالغین در همه سنین مکن است دچار پوسیدگی دندان شوند. دلیل بروز پوسیدگی در همه سنین یکسان است. وقتی باکتریهای پلاک از کربوهیدرات (شکر و نشاسته) غذایی استفاده می کنند، تولید اسید کرده و باعث بروز پوسیدگی می شوند. البته وضعیت پوسیدگی با افزایش سن کمی تغییر می کند. در افراد بالغ، پوسیدگی اغلب در اطراف پرکردگی های قدیمی رخ می دهد. پوسیدگی ریشه دندان نیز در بین افراد مسن شایع تر است. وقتی لثه ها تحلیل می رود، سطوح نرم تر ریشه به فضای دهان راه می یابند و پوسیدگی روی آن بسیار راحت تر از مینای دندان ایجاد می شود. پوسیدگی دندان در سنین بالا به دلیل خشکی دهان نیز تشدید می شود. وقتی میزان بزاق بطور چشمگیری کاهش یابد، این وضعیت رخ می دهد و اغلب ناشی از مصرف داروهایی مثل: آنتی هیستامین ها، داروهای ضد فشار خون و داروهای ضدافسردگی و یا ناشی از درمان با اشعه(رادیوتراپی) در ناحیه سر یا گردن می باشد. اگر این مشکل تداوم یابد، باعث بروز پوسیدگی های وسیعی در دندانها می شود که سریعاً پیشرونده هستند. اگر شما چنین مشکلی دارید، با دندانپزشکتان مشورت کنید تا برای شما بزاق مصنوعی و یا محصولات حاوی فلوراید را برای پیشگیری از پوسیدگی تجویز نماید. - بیماری لثه دلیل عمده از دست رفتن دندان در بالغین است. من در این مورد چه می توانم انجام دهم؟      بیماری لثه(بیماری پریودنتال) اغلب به آهستگی پیشرفت می نماید و بدون درد است و به همین دلیل در بین افراد مسن شایع تر است. هرچه به مدت بیشتری بیماری تشخیص داده نشده و کنترل نشده باقی بماند، ضرر بیشتری به لثه ها و سایر بافتهای نگهدارنده دندانها وارد می سازد. گرچه عامل بیماری پریودنتال، پلاک است ولی سایر عوامل می توانند شدت آن را افزایش بخشند. غذای باقیمانده بین دندانها، سیگار کشیدن، استفاده از تنباکوی بدون دود، دندانهای نامنظم، بریج ها و پروتزهای پارسیل نا مناسب، رژیم های غذایی نا صحیح و حاوی مواد مغذی کم و بیماری سیستمیک مثل کم خونی از جمله این عوامل هستند. بیماری لثه در مراحل اولیه، برگشت پذیر است. در موارد پیشرفته ممکن است نیاز به جراحی وجود داشته باشد. در صورت مشاهده هریک از علائم زیر سریعاً به دندانپزشک تان مراجعه کنید: خونریزی از لثه هنگام مسواک زدن، لثه های قرمز، حساس و متورم، جدا شدن لثه از دندانها، خروج چرک از حدفاصل لثه و دندانها وقتی که لثه فشار داده می شود، دندان لق یا ایجاد فاصله بین دندانها، هرگونه تغییر در وضعیت جفت شدن دندانها با هم، هرگونه تغییر در وضعیت پروتز پارسیل شما، بوی بد و مزه بد دهان بطور دائمی. پروتزهای من به راحتی قبل نیستند، قبل از مراجعه به دندانپزشک، آیا می توانم مواد مختلفی را آزمایش کنم تا وضعیت آنها بهتر شود؟      اگر پروتزها به درستی نگهداری شوند، شکل آنها تغییر نمی کند. آنها ممکن است به دلیل تغییرات طبیعی لثه ها و استخوان لق شوند که این به دلیل تحلیل رفتن و جمع شدن استخوان فک و لثه ها می باشد. اگر پروتز شما به درستی در دهانتان قرار نمی گیرد، هرچه سریعتر به دندانپزشک تان مراجعه کنید تا تنظیم های لازم انجام شود. دستکاری شما به پروتز آسیب رسانده و آن را غیر قابل تعمیر می سازد. پروتزهای نا مناسب که در خانه تعمیر می شوند، لثه، زبان و گونه ها را تحریک می کند. در موارد اورژانس، چسب های پروتز، آنها را تا مراجعه شما به دندانپزشک، سرجای خود نگهمیدارد. اگر پروتز شما لق شده است از دندانپزشک تان بخواهید آن را بررسی کند. - در حال حاضر که من از پروتز کامل استفاده می کنم، آیا واقعاً لازم است مثل قبل بطور مرتب نزد دندانپزشک بروم؟      بله، دندانپزشک دهان شما را معاینه می کند تا هرگونه مشکلی را در لثه ها، زبان و مفصل فک تشخیص دهد. در ضمن از لحاظ سرطان دهان، وضعیت دهان را بررسی می کند. به دلایل بسیاری، افراد مسن بیشتر در معرض بیماریهای دهان و از جمله سرطان دهان هستند. 95 درصد سرطانها در افراد بالای 40 سال دیده می شود. البته تعداد بسیاری از این سرطانها اگر زود تشخیص داده شوند،قابل درمان می باشند. بافتهای دهان نیز به منظور تشخیص علائم سایر بیماریها که اولین علامت بروز آن می تواند در دهان باشد، معاینه و بررسی شوند. - من در جویدن و بلع بعضی غذاها مشکل دارم، آیا واقعاً لازم است من همان غذاها را و با همان تنوعی که قبلاً مصرف می کردم(در سنین جوان تر)، حالا نیز مصرف نمایم؟      حفظ یک رژیم غذایی صحیح برای هر شخصی اعم از پیر یا جوان ضروری است. بعضی افراد مسن به دلیل مشکل در جویدن یا بلع از مصرف بعضی غذاها مثل گوشتها، سبزیجات خام و میوه های تازه خودداری می کنند. این مشکلات ممکن است به دلیل دندانهای دردناک، پروتزهای نا مناسب، خشکبی دهان و یا بروز تغییراتی در عضلات صورت باشد. بعضی دیگر از افراد به دلیل بیماری خاص و یا مصرف داروهای خاصی، احساس تغییر در حس چشایی خود می نمایند. به دلایل فوق رژیم غذایی افراد مسن اغلب دچار کمبود کلسیم، پروتئین و سایر مواد غذایی ضروری برای سلامت کلی بدن و سلامت دندانها است. شما لازم است رژیم غذایی متعادلی شامل هر 5 گروه غذایی- شیر و محصولات لبنی، نان و غلات، گوشت ها و حبوبات، میوه ها و سبزیجات داشته باشید. شما ممکن است نیاز به یک مکمل مولتی ویتامین یا مواد معدنی داشته باشید، ولی پزشک خودتان نباشید. این مکمل ها را پس از مشورت با پزشکتان استفاده نمائید. من برای رفتن نزد دندانپزشک اضطراب دارم، میدانم که لازم است بروم، ولی نمی دانم در این مورد چه میتوانم انجام دهم؟      اضطراب در مورد درمانهای دندانپزشکی غیر معمول نیست. افراد در هر سنی آن را تجربه می کنند. بیماران مسن تر ممکن است کمتر قادر باشند براسترس خود غلبه کنند که ممکن است این امر به دلیل وضعیتهای خاص جسمی آنان مثل کاهش بینایی یا شنوایی باشد. صحبت با دندانپزشک یک جنبه مهم داشتن یک ملاقات دندانپزشکی راحت می باشد. شما باید احساساتتان را با دندانپزشک و پرسنل مطب در میان بگذارید. اجازه دهید آنها بدانند که شما مضطرب هستید تا درمان شما را مطابق با وضعیت روحی شما به انجام برسانند. تکنیکهای درمانی رفتاری جدید و مرتبط با روانشناسی سبب پیشرفت در زمینه کنترل اضطراب و درد بیماران دندانپزشکی گردیده است. - من در حال حاضر دارویی مصرف می کنم که پزشکم برای من تجویز کرده است. آیا مصرف این دارو بر درمان دندانپزشکی من تأثیری می گذارد؟      وقتی دندانپزشک راجع به تاریخچة پزشکی شما سؤال می کند، سعی کنید کاملترین اطلاعات را در مورد وضعیت سلامتی خود به او بدهید. اگر شما اخیراً در بیمارستان بستری شده اید و یا عمل جراحی داشته اید، یا اخیراً مریض بوده اید، دندانپزشک را در جریان قرار دهید. به دندانپزشک نام دارو و میزان مصرف و دفعات مصرف آن را بگوئید و نام پزشکی که آن دارو را برای شما تجویز کرده نیز ذکر کنید. اگر دارو را خودتان از داروخانه تهیه کرده و مصرف می کنید به دندانپزشک اطلاع دهید. هرگونه تغییر در وضعیت سلامتی و یا مصرف داروهای خود را به دندانپزشک تان اطلاع دهید. این اطلاعات به وی کمک می کند تا بی خطرترین و مؤثرترین درمان را برای شما انتخاب نماید. - من شنیده ام که ایمپلنت می تواند جایگزین دنچر(دندان مصنوعی) شود. چه چیزی لازم است در مورد آن بدانم؟      ایمپلنت های دندانی راه حل مناسبی برای بیمارانی است که با دنچرهای معمولی، نیازشان برطرف نمی شود و از نظر کارکردی مشکل دارند. گرچه هر بیماری کاندیدای خوبی برای ایمپلنت نمی باشد،تصمیم گیری در این مورد، باید به بعد از معاینه کامل توسط دندانپزشک و بحث در مورد مزایای نسبی و خطرات احتمالی عمل قرار دادن ایمپلنت موکول شود. در مورد مناسب بودن یا نبودن ایمپلنت برای شما، با دندانپزشکتان مشورت کنید. - شنیده ام روشهای زیبایی جدیدی هستند که لبخند و نمای دندانها را زیباتر می سازد. آیا آنها برای افراد مسن مناسبند؟      افراد مسن از بسیاری از این روشها برای زیبایی لبخند و دندانهای خود می توانند بهره ببرند. دندانپزشک روشهای درمانی مناسب شما را برایتان شرح خواهد داد. بخشی از مرحله مسن شدن قبول افزایش سن و داشتن انتظارات منطقی در مورد بهبود ظاهر می باشد. درمان دندانپزشکی برای افراد مسن می تواند راهی مناسب برای تأمین سلامت و داشتن احساسی بهتر نسبت به خود باشد. دهان و دندان ما نقش بسیار مهمی در تکامل روانی و احساس ما در طول زندگی دارند. دندانپزشکی مدرن، روشهای گسترده و متعددی را برای تأمین زیبایی افراد در کلیه سنین ارائه داده است. روشهای زیبایی همراه با بهداشت دهان خوب و ملاقاتهای مرتب با دندانپزشک می تواند به بهبود ظاهر لبخند شما کمک کند. - چرا دندانهای من تیره تر بنظر می رسند؟      این امر به دلیل تشکیل سریع تر و با مقادیر بالاتر پلاک، لایه باکتریایی چسبنده و بیرنگ می باشد. تغییر در عاج، بافت شبه استخوانی زیر مینای دندان نیز ممکن است باعث شود، دندانهای شما تیره تر بنظر آیند. - چرا من به تدریج حس چشایی ام را از دست می دهم؟      شما ممکن است دریابید که به دلیل تغییر در حس چشایی، اشتهایتان کاهش یافته است. عوامل متعددی باعث این امر می شود. علاوه بر کاهش حس چشایی و بویایی به دلیل افزایش سن، بیماریهای خاص، داروها و دنچرها می توانند در کاهش حس چشایی شما دخیل باشند. فلوروزیس یک کودک در طی سالیانی که دندانها تشکیل می شوند و تکامل می یابند اگر فلوراید زیادی دریافت کرده باشد ممکن است دچار نقصی در مینای دندان شود که فلوروزیس نامیده می شود. مصرف مقدار زیاد فلوراید خوراکی می تواند روی مینای دندان ایجاد نقص و آسیب نماید. چگونه فلوروزیس مینا می تواند ایجاد نگرانی کند؟      نمای فلوروزیس در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است بصورت تغییر رنگ و یا لکه های قهوه ای رنگ و نواقص مینایی ظاهر شود. مینا ممکن است حفره حفره، خشن و ناصاف شود و تمیز کردنش مشکل شود. در موارد خفیف یکسری لکه های سفید رنگ کوچک که اغلب قابل توجه نمی باشد دیده می شود. چگونه کودکی مبتلا به فلوروزیس مینای می شود؟      با خوردن مقادیر زیاد از حد فلوراید با توجه به سن و وزن کودک در طی سالیانی که دندانها تشکیل و تکامل می یابند ممکن است فلوروزیس ایجاد شود. مصرف اضافی فلوراید ممکن است به طرق مختلف اتفاق بیفتد: نخست اینکه، آب شرب شهر دارای فلوراید باشد یعنی فلوراید به آن افزوده شده باشد و کودک نیز فرآورده فلورایدی استفاده کند. سوم اینکه، کودکان ممکن است مقدار زیادی خمیر دندان فلورایدی استفاده کرده و آن را به هنگام مسواک زدن ببلعند. چگونه می توان از فلوروزیس جلوگیری کرد؟      قدم اول، مشاوره با دندانپزشک اطفال می باشد. وی از مقدار فلوراید آب آشامیدنی مطلع بوده و در صورتیکه بچه ای نیاز به فلوراید اضافی داشته باشد مقدار و نحوه مصرف را تعیین می کند. قدم دوم، مشاهده مقدار مصرف خمیر دندان می باشد. کلاً مقدار کمی خمیر دندان باید بر مسواک گذاشته شود. به بچه یاد بدهید که خمیر دندان را نخورد و بعد از شستن دندانها آب دهان را بیرون بریزد. با این اوصاف آیا باید مصرف فلوراید را کنار گذاشت؟      خیر، فلوراید از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند و نقش مهمی برای داشتن دندانهای سالم و بالتبع داشتن لبخندی پر نشاط برای تمام لحظات عمر ایفا می کند. کودک بایدفلوراید را مصرف کند،اما نه به مقدار خیلی زیاد. با کمک دندانپزشکان فلوراید را می توان به قدر کافی و با خیال راحت مصرف کرد. آیا فلوروزیس قابل معالجه می باشد؟      فلوراید جزئی از ترکیب دندان می باشد و نمی توان آن را برداشت ولی اگر اثر فلورویس بر دندانهابزرگ و چشمگیر باشد میتوان درمانهای خاص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی آنها را اصلاح نمود. اگر کودک شما از فلوروزیس رنج می برد دندانپزشک اطفال میتواند در مورد روشهای دندانپزشکی که به کمک آن شانس اینکه لبخند و اعتماد بنفس از دست رفته، به کودک شما بازگردانیده شود را به شما توضیح داده و یا اقدام نماید. دندان قروچه (براکسیزم) اگر شما دندانهایتان را بهم بسائید و یا فکهایتان را بهم فشار دهید، این کار دندان قروچه نامیده می شود که اغلب هنگام خواب رخ می دهد و علاوه بر استرس و اضطراب بواسطه خواب، جفت شدن غیر طبیعی دندانها و شکستن یا از دست رفتن دندانها را بدنبال دارد.      علائم آن عبارتند از: درد در فک و یا داشتن سردردهای مبهم می باشد و حتی ممکن است به علت سایش شدید، دندانها دردناک و یا لق باشند، در حدی که حتی منجر به بروز شکستگی آنها گردد.      برای محافظت دندانهای شما در طول خواب، دندانپزشک می تواند برای شما یک محافظ دهانی بسازد.      اگر استرس علت اصلی آن می باشد، لازم است تا راهی برای ریلکس شدن خود بیابید. درمانهای فیزیکی، شل کننده های عضلانی، مشاوره و حتی ورزش ممکن است به شما کمک کند تا از این فشارهای روانی رهایی یابید. گاهی نیز علت دندان قروچه جفت شدن ناصحیح دندانها و وجود نقاط تماس مخرب می باشد، در این خصوص متخصصین پروتز با ساخت پلاکهای خاص، قادر به درمان شما می باشند. سرطان دهان اهمیت تشخیص زودرس:      امروزه تشخیص اولیه و زودرس سرطان دهان خیلی آسان تر از گذشته است. از طرفی تشخیص سرطان در مراحل اولیه یعنی زمانیکه شانس بهبودی بیمار بالاست. میزان مرگ و میر در اثر سرطانهای دهانی بیش از سایر سرطانهای ناحیه سر و گردن و یا سرطانهای پوست این ناحیه می باشد، بطوریکه تقریباً فقط نیمی از بیماران دچار سرطان دهان بیش از 5 سال عمر می کنند. آنچه شما باید در مورد سرطان بدانید:      - شروع آن اغلب به صورت بروز یک ضایعه و یا یک قسمت سفید یا قرمز رنگ است که در هر نقطه دهان ممکن است دیده شود. - اغلب در افرادی اتفاق می افتد که از اشکال مختلف تنباکو استفاده می کنند. استفاده توأم از الکل و سیگار خطر ابتلا را به شدت افزایش می دهد. - در حال حاضر بیش از 25% موارد ابتلا در افرادی دیده می شود که فقط سیگار می کشند و سایر عوامل مستعد کننده در آنها دیده نمی شود. معاینه منظم بسیار حائز اهمیت است:      معاینه منظم و پریودیک دهان و دندان برای تشخیص زودرس ضایعات سرطانی و پیش سرطانی بسیار ضروری است. زیرا ممکن است این ضایعات در مراحل اولیه بسیار کوچک و غیر قابل توجه باشند، اما فوق العاده خطرناکند. در طی معاینات اولیه چه مواردی مشاهده می شود؟      دندانپزشک شما ابتدا باید دهان شما را به دقت معاینه کند. در حدود 10% از معاینات دهانی ضایعات کوچک، کسطح، سفید و بدون درد دیده میشود. البته اغلب این ضایعات خطرساز نیستند اما به هر حال بعضی از آنها ممکن است ضایعه سرطانی باشند. معمولاً ضایعات خطرناک در هنگام معاینه از ضایعات بی ضرر تشخیص داده می شوند، هرچند بهترین روش انجام آزمایش بر روی این ضایعات است. در صورتیکه شما یک زخم بر روی مخاط دهان خود (به همراه یکی از عوامل مستعد کننده) داشته باشید، دندانپزشک آنرا درمان می کند و از شما می خواهد برای معاینه مجدد مراجعه کنید. معمولاً چنانچه دندانپزشک به یک ضایعه برخورد کند که به نظر بی ضرر می رسد و علت واضح و مشخصی ندارد، از لحاظ سطحی آن زخم یک نمونه بافتی تهیه میکند که تهیه آن دردناک نیست. در صورتیکه این نمونه حاوی سلولهای مشکوک باشد، باید سایر مراحل تشخیص طی شود. اما در صورتیکه ضایعه از نظر دندانپزشک مشکوک به ضایعه سرطانی باشد، تحت بی حسی موضعی نمونه بافتی از مناطق عمقی تر ضایعه تهیه می شود تا بررسی دقیق تری انجام شود. از خود محافظت کنید ؛ علائم اولیه و زودرس را بشناسید و بطور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید؛      * « سرطانهای دندان ابتدا اغلب به صورت لکه های قرمز یا سفید کوچک و یا بصورت زخم در هر ناحیه از دهان ظاهر می شوند». سایر علائم سرطانهای دهان عبارتند از: - زخمی که به آسانی دچار خونریزی می شود و بهبود پیدا نمی کند. - تغییر رنگ بافت مخاطی دهان. - وجود یک لکه ضخیم و برجسته با سطح زبر که شبیه به دمل است. - درد، حساسیت یا بی حسی در هر ناحیه از دهان و یا در ناحیه لبها. بیاد داشته باشید که بایدبطور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید، زیرا در بسیاری از مناطق دهان خودتان قادر به مشاهده این ضایعات نیستند. چنانچه یکی از علائم فوق را در خود مشاهده کردید، بدون معطلی به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک شما مهارت و ابزار لازم را دارد تا وجود ضایعات سرطانی و پیش سرطانی را در دهان شما تشخیص دهد. شما با کمک دندانپزشک خود می توانید با سرطان دهان بجنگید و در برابر آن پیروز شوید. آنچه لازم است درباره درمان سرطان دهان بدانید:      بطور متوسط در حدود یک سوم بیماران مبتلا به سرطان متعاقب درمان بیماری خود دچار عوارض دهانی می شوند. به همین دلیل بیماران سرطانی باید قبل و در حین درمان سرطان خود تحت معاینه دندانپزشکی قرار گیرند تا از سلامت دندانها و مخاط دهان خود مطمئن شوند تا به این ترتیب میزان عوارض دندانی و دهانی در آنها به حداقل برسد. بعنوان مثال اغلب افرادیکه تحت رادیوتراپی در ناحیه سر و گردن قرار می گیرند، دچار عوارضی از قبیل خشکی دهان، حساسیت مخاطی، حساسیت دندانها، پوسیدگی وسیع دندانی و مشکل در حین بلع می شوند.      شیمی درمانی نیز تأثیرات مشخص و واضح بر روی مخاط دهان و دندانها دارد. به دلیل جلوگیری از بروز این مشکلات و یا حداقل کاهش میزان صدمات وارد به دهان و دندان دندانپزشک و سرطان شناس باید قبل و در حین درمان با یکدیگر همکاری نزدیک داشته باشند. در طی مدت زمانی که شما تحت درمان سرطان ناحیه سر و گردن می باشید، باید دندانهای خود را حداقل دوبار در روز با احتیاط مسواک بزنید، مگر اینکه دندانپزشک به شما روش دیگری پیشنهاد کند. ممکن است دندانپزشک علاوه بر مسواک روزانه استفاده از دهانشویه را هم تجویز کند. در صورتیکه شما دچار عارضه خشکی دهان بشوید، دندانپزشک بادی جایگزینی برای بزاق دهان به شما معرفی کند مانند بزاق مصنوعی.      استفاده از فلوراید هم روشی است که برای کم کردن پوسیدگی دندانها مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل اینکه بروز عفونتهای دهانی ممکن است سبب ایجاد گرفتاری جدی برای شما شود. در صورت بروز این عفونتها باید بلافاصله به دندانپزشک و یا پزشک خود مراجعه نمائید. حقایقی در مورد سرطانهای دهانی * مصرف سیگار همراه با مصرف زیاد الکل از مهمترین عوامل مستعد کننده سرطانهای دهان می باشند. * بروز سرطانهای دهانی در افراد بالای 40 سال به مراتب بیش از افراد زیر 40 سال می باشد. * مطالعات نشان می دهند مصرف میوه و سبزیجات به مقدار زیاد احتمالاً از رشد و نمو ضایعات سرطانی جلوگیری میکند. * سرطانهای دهان ممکن است بر روی هر کدام از نواحی دهان مشاهده شوند، از جمله: لثه ها، مخاط گونه، زبان، کام نرم و سخت.

تخصص ترمیمی و زیبایی

دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی- تخصصی در دندانپزشکی است که به امر ترمیم و بازسازی دندانهای طبیعی و تأمین زیبایی ظاهری دندانهای فرد می پردازد. انواع ترمیم های دندانی ترمیم همرنگ دندان سفید کردن دندانهای زنده آمالگام بعضی تصورات غلط در مورد آمالگام سایتهای مرتبط انواع ترمیمهای دندانی 2 نوع ترمیم دندانی وجود دارد:      مستقیم      غیر مستقیم ترمیمهای مستقیم: در یک جلسه، بلافاصله پس از تراش و آماده سازی حفره، در محل قرار داده می شوند، مثل آمالگام، گلاس آینومر، رزین آینومر و بعضی ترمیمهای رزین کامپوزیت. ترمیمهای غیر مستقیم: معمولاً نیاز به دو یا چند جلسه درمان دارند. در جلسه اول، دندانپزشک دندان را تراش داده و آماده می سازد و از ناحیه ای که باید ترمیم شود، قالبی تهیه می کند، قالب به لابراتوار دندانپزشکی فرستاده می شود که ترمیم را در آنجا می سازد. در جلسه بعدی، دندانپزشک ترمیم آماده شده را به حفره با سمان می چسباند و در صورت لزوم آن را تصحیح می نماید. مثل اینله، انله، ونیرها، روکشها و بریج های ساخته شده از طلا، آلیاژ های فلزی، سرامیک یا کامپوزیت. ترمیم های دندانی مستقیم - یک جلسه ای ترمیم آمالگام      معمول ترین ماده ترمیمی است که بیش از صد سال است که استفاده می شود. ماده ای با دوام، با کاربرد آسان، بسیار مقاوم به سایش و نسبت به سایر مواد ارزانقیمت می باشد. به دلایل مذکور، سالها است این ماده ، بعنوان انتخاب اول در بسیاری از موارد، چه از نظر دندانپزشک و چه از نظر بیمار باقیمانده است. آمالگام بر اساس نظر بسیاری سازمانهای معتبر جهانی که در رابطه با سلامت افراد کار می کنند، ماده ای بی خطر، قابل اطمینان و مؤثر در ترمیم دندان می باشد. به دلیل تحمل بسیار بالای آمالگام نسبت به نیروهای قوی جویدن ،بویژه در ترمیم دندانهای آسیا در خلف دهان که نیروهای جویدن به شدت اعمال می شوند، توصیه می شود. موارد بسیار اندکی از حساسیت افراد نسبت به آمالگام تا کنون گزارش شده است. معایب آمالگام عبارتنداز: حساسیت کوتاه مدت دندان نسبت به سرما و گرما پس از ترمیم دندان، رنگ نقره ای ترمیم که از نظر زیبایی مطلوب نیست(بویژه هنگامی که دندان ترمیم شده در ناحیه قدامی دهان باشد)، مشهود بودن ترمیم هنگام خندیدن و صحبت کردن شخص و بالاخره تراش دندان، دندانپزشک ممکن است در ترمیمهای آمالگام نسبت به سایر مواد ترمیمی میزان بیشتری از ساختمان دندان را بردارد تا آمالگام با دندان تطابق یابد. ترمیم کامپوزیت      کامپوزیت ترکیبی از یک رزین آکریلیک و ذرات نرم شبیه شیشه می باشد که ترمیمی همرنگ دندان را به ما می دهد. دوام و مقاومت به شکستگی کامپوزیت در حفرات کوچک تا متوسط با نیروهای جویدن متوسط خوب است. میزان کمتری از ساختمان دندان، در طی تراش دندان برای ترمیم با کامپوزیت برداشته می شود و این امر منجر به داشتن ترمیمی کوچکتر نسبت به آمالگام می شود. کامپوزیت ها با مواد چسبنده به ساختمان دندان متصل می شوندو دندان پزشک می تواندترمیم محافظه کارانه تری انجام دهد. در دندانهای تحت نیروهای مضغی شدید، ترمیمهای کامپوزیت مقاومت متوسطی نسبت به سایش دارند که میزان آن کمتر از مقاومت آمالگام است. قیمت آن متوسط است و به سایز حفره ترمیمی و تکنیکی که دندانپزشک برای جایگزینی آن در حفره انتخاب می کند، بستگی دارد. زمان لازم برای قرار دادن یک ترمیم کامپوزیت معمولاً بیشتر از آمالگام است. در ترمیم کامپوزیت باید بتوان حفره را در طی انجام ترمیم، خشک و تمیز نگهداشت. این نوع ترمیم ممکن است به مرور زمان دچار تغییر رنگ شود. نیومرها      گلاس آینومرها موادی همرنگ دندان هستند که از مخلوط اسید آکریلیک و پودر شیشه نرم تهیه می شوند و برای ترمیم حفرات بویژه در سطح ریشه دندانها استفاده می شوند. گلاس آینومرها مقادیر اندکی فلوراید آزاد می سازندکه برای بیماران در معرض خطر بالای پوسیدگی ممکن است مفید باشد. میزان تراش دندان و در نتیجه وسعت ترمیم نهایی در ترمیم با گلاس آینومر کوچکتر از آمالگام است. گلاس آینومر در ترمیم های کوچک که تحت فشارهای مضغی قوی نیست، استفاده می شود، چون مقاومت اندکی نسبت به شکستگی دارند، اغلب در حفرات کوچکی که تحت فشار نیستند(بین دندانها) یا روی ریشه دندانها استفاده می شوند. رزین آینومرها هم از فیلر شیشه و اسیدهای آکریلیک و رزین آکریلیک تشکیل شده اند. آنها نیز مقاومت کم تا متوسطی نسبت به شکستگی داشته و در ترمیم هایی که تحت فشار نیست( بین دندانها) بکار می روند. آینومرها در سطوح اکلوزال دچار سایش زیادی می شوند. هم گلاس و هم رزین آینومرها رنگ طبیعی دندان را تقلید می کنند ولی شفافیت مینا را ندارند. هردو بخوبی توسط بیماران تحمل می شوند و به ندرت واکنش آلرژیک دیده شده است. ترمیم های دندانی غیر مستقیم(دو یا چند جلسه ای)      گاهی بهترین درمان برای یک دندان، استفاده از ترمیمی است که در یک لابراتوار از یک قالب ساخته شده است. روکش تمام سطوح جونده و سطوح طرفی دندان را می پوشاند. اینله کوچکتر است و داخل دندان قرار می گیرد. انله بزرگتر از اینله ولی مشابه آن می باشد و قسمتی یا تمام سطح جونده دندان را می پوشاند. قیمت ترمیم های غیر مستقیم معمولاً بالاتر از ترمیم های مستقیم است که این امر به دلیل تعداد و طول مدت جلسات کاری و هزینه لابراتوار می باشد. کامپوزیت غیر مستقیم      روکش، اینله و انله ممکن است در لابراتوار از کامپوزیت ساخته شوند. این مواد مشابه ترمیم های مستقیم کامپوزیت و به رنگ دندان می باشد. مزیت کامپوزیت های غیر مستقیم این است که آنها باعث سایش دندانهای مقابل نمی گردند. مقاومت و دوام آنها به اندازه پرسلن یا ترمیم های فلزی نیست و بیشتر مستعد سایش و تغییر رنگ می باشند. ترمیم های همرنگ دندان پرکردگی های همرنگ دندان کدامند؟      عمده پرکردگیهای همرنگ دندان از مواد پلاستیکی سختی بنام رزین های کامپوزیتی ساخته شده اند که رنگ و ظاهری شبیه به دندان دارند. این مواد ترمیمی کمتر به چشم آمده و بسیار مورد علاقه و درخواست بیماران می باشند. از دیگر مواد همرنگ دندان، از گلاس اینومرها می توان نام برد. مزایای پرکردگیهایی همرنگ دندان چیست؟      رزین هایی کامپوزیتی همرنگ دندان بوده و بسیار طبیعی تر از سایر پرکردگیها می باشند. بیمار با اعتماد به نفس و اطمینان بیشتری می تواند بخندد، صحبنت کند و غذا بخورد. گلاس اینومرها با دندان پیوند شیمیایی داشته و به عبارت دیگر با آن ترکیب شده و از خود فلوراید آزاد می نمایند که از عود پوسیدگی جلوگیری می کند. معایب پرکردگی های همرنگ دندان چیست؟      نخست آنکه، ترمیم های همرنگ برای همه دندانها و همه حفرات قابل استفاده نمی باشد، لذا بهتر است در ترمیم حفرات کوچک تر و در نواحی دندانهای جلو استفاده شوند. البته مواد کامپوزیتی خاصی نیز وجود دارند که از آنها می توان برای ترمیم حفرات بزرگ و در دندانهای آسیا نیز استفاده کرد. دوم اینکه، هزینه ترمیم دندان با کامپوزیت ها گران تر است چون علاوه بر قیمت آنها، زمان بیشتری صرف ترمیم دندانها با آنها می گردد. چگونه می توان تشخیص داد بهتر است دندانی با مواد همرنگ پر شود؟      این اداره و تصمیم را به عهده دندانپزشک بگذارید. چگونه می توان از پرگردگی های همرنگ دندان مراقبت کرد؟      مراقبت های لازم در این زمینه مشابه مراقبت برای بقیه انواع پرکردگی هاست که شامل: مسواک زدن، نخ کشیدن و معاینات منظم و دوره ای دندانپزشکی می باشد. با رعایت بهداشت دهان هر ترمیمی دوام زیادی خواهد داشت. دندانپزشک ضمن معاینه کلیه دندانها، پرکردگی ها را نیز از نظر تغییر رنگ، نشتی، سائیدگی غیر معمول و شکستگی، تحت نظر دارد و شما را از این که نیازی به ترمیم مجدد دندان باشد، مطلع می سازد. سفید کردن دندانهای زنده      بسیاری از مردم از بدرنگی دندانهایشان رنج می برند و بسیاری نیز مایلند که دندانهای سفیدتری داشته باشند. رنگ دندان متناسب با رنگ پوست می باشد. دندانهای سیاهپوستان بسیار سفید بنظر می آیند که در واقع اینطور نیست و زمینه تیره و سیاه پوست آنها ایجاد خطای دید نموده و باعث می شود که دندانهایشان سفیدتر دیده شوند. معذالک بسیاری از مردم دندانهای تیره تری دارند که با رنگ پوستشان متناسب نمی باشد و ممکن است این تیرگی ژنی بوده و یا بطور اکتسابی بوجود آمده باشد. عوامل متعددی در بروز بدرنگی دندان موثرند. با پیشرفت سن رنگ دندانها تیره تر می گردد. مصرف بعضی از داروها مثل تتراسایکلین ها در زمان حاملگی و در کودکی رنگ دندانها را تغییر می دهد، زیرا که این داروها تمایل به ترکیب با انساج سخت بدن دارد. مصرف دخانیات و مواد غذایی رنگی باعث تغییر رنگ خارجی دندان می گردد. بیماریهایی مثل اریتروبلاستوز، هماتوپورفیریا و آلکاپتونوری از عوامل بدرنگی دندان می باشند. مسمومیت با فلوراید (فلوروزیس) و برخی از اختلالات و نواقص تکاملی و اکتسابی در مینا و عاج نیز در تغییر رنگ دندان مؤثرند. از دیگر موارد تغییر دهنده رنگ دندانها می توان از ضربه به دندان و خونریزی داخلی آن و برخی از معالجه عصب ها نام برد. از چه موادی برای سفید کردن دندان زنده استفاده می شود؟      بطور معمول از دو ماده هیدروژن پراکساید(آب اکسیژنه) و کاربامایدپراکساید استفاده می شود که بصورت ژل تهیه شده و در سرنگ هایی پلاستیکی به بازار عرضه میشوند. آیا برای استفاده از این مواد به وسایل خاصی احتیاج هست؟      بله، دندانپزشک از دندانها قالب گیری بعمل آورده و یک قاشقک نرم از جنس پلاستیک های نرم و شفاف که دندانها را در بر می گیرد می سازد. ماده سفیدکننده فقط بر روی سطوح و دندانهایی در قاشقک مالیده می شود که در معرض دید بوده و احتیاج به سفیدتر شدن دارند. چه مراقبت هایی در طول درمان لازم است؟      هرکارخانه سازنده ای بروشور حاوی اطلاعات و دستورات را ضمیمه کرده است. مراقبت هایی که عمومیت داشته و بیماران باید رعایت کنند عبارتند از: 1 - از قاشقک سفید کننده برای هر دو فک همزمان استفاده نشود، چونکه این عمل برای بیمار مزاحمت ایجاد نموده و بهتر است نیز بیمار دندانهای یک فک را در ابتدا سفید نموده و مؤثر بودن آن را در قیاس با دندانهای فک مقابل مشاهده کند. 2 - از ژل سفید کننده فقط برای سطوح بیرونی و یا دندانهایی که در صحبت کردن و یا خندیدن به چشم می آیند استفاده شود. 3 - از مقدار تجویز شده تجاوز نشود و اینطور نیست که با مصرف بیشتر، دندانها بیشتر و یا زودتر سفید شوند. 4 - در مواقعی که قاشقک حاوی ژل سفیدکننده در دهان قرار دارد از مصرف مایعات و یا غذاها خودداری شود. 5 - زمان تجویز شده، دقیقاً رعایت شود. 6 - از فشردن قاشقک حاوی ژل با فشار دندانهای فک مقابل و یا با دست اجتناب شود. 7 - در طول دوره درمان از خوردن و آشامیدن مواد غذایی رنگی مثل قهوه، چای، انواع کولاها، سبزی و انواع سس های رنگی امتناع شود. 8 - سیگار نکشید و از خوردن و آشامیدن میوه های ترش و اسیدی مثل مرکبات و تنقلاتی مثل لواشک، تمرهندی، قره قوروت و ... خودداری شود. 9 - از همه مهمتر قبل از استفاده دندانها را بخوبی مسواک زده و با نخ نیز تمیز نمائید. آیا استفاده از مواد سفید کننده دندان ضرر دارد؟      دو ماده ای که بطور رایج استفاده می شوندموادی هستند که سالهاست به عنوان دهانشویه استفاده شده و مورد تأئید جوامع دندانپزشکی می باشند. ولی مصرف آنها، گاهاً ممکن است عوارضی چون حساسیت به دارو و یا حساس شدن دندانها را بدنبال داشته باشد. در مورد حساسیت به دارو مصرف آن به کلی قطع می گردد ولی در صورت حساس شدن دندان، باید اطلاع داشت که این حساس شدن گذرا بوده و با تمهیداتی که دندانپزشک بکار می برد، برطرف می گردد. معمولاً یکی دو روز فاصله انداختن بین جلسات استفاده، حساسیت دندان را بهبود می بخشد. مواد سفیدکننده در چه تغییر رنگهایی تجویز می گردد؟      برخی از ضایعات و نواقص دندانی مثل بد ساخته شدن مینا و عاج به آن جواب نداده و نیاز به درمانهای تکمیلی مثل لامینیت دارند. دندانهایی که بسیار حساس می باشند نیز کاندید خوبی نمی باشند و در زنان باردار و شیرده نیز توصیه نمی گردند. از نظر نوع رنگ دندانهایی که رنگشان در گزوه زرد و نارنجی و قهوه ای است، به درمان بهتر پاسخ داده و دندانهایی که رنگ زمینه ای آنها خاکستری یا آبی است در برابر درمان مقاومت داشته و نیاز به درمانهای تکمیلی مثل لامینیت و روکش های چینی دارند. آیا استفاده از مواد سفیدکننده بدون تجویز پزشک مجاز است؟      استفاده از این مواد بدون نظر و تجویز دندانپزشک توصیه نمی گردد و ترکیب شیمیایی و درصد مواد متشکله فعال آنها متفاوت است و برای هر بیماری نحوه مصرف و مقدار مواد مورد نیاز فرق می کند. قبل از درمان چه مواردی باید رعایت شود؟      دندانپزشک با معاینه دندانها پرکردگی هایی را که ترک و نشتی دارند شناسایی و مجدداً ترمیم می نماید. ضمناً دندانهای پوسیده نیز باید ترمیم شوند. اگر قرار است ترمیمی زیبایی و یا روکش چینی و همرنگ با دندان صورت گیرد، این درمانها در جهت هماهنگی رنگ آنها با دندانهای دیگر به بعد از درمان سفید کردن موکول شوند. چه مدت طول می کشد تا دندانها سفیدتر شوند؟      مدت درمان بستگی به چند عامل دارد: - رنگ زمینه ای دندان و میزان تیرگی آن - همکاری بیمار و زمان استفاده - نسبت و درصد ماده فعال ژل سفیدکننده آمالگام      آمالگام قدیمی ترین ماده پرکننده دندان می باشد که هنوز هم مورد استفاده بوده و کارآیی زیادی دارد. اولین آمالگام در اوائل قرن نوزدهم (سال 1819) به دندانپزشکی عرضه شد. آمالگام های اولیه را از سوهان نمودن سکه های نقره و مخلوط کردن آنها با جیوه بدست می آوردند. ترکیب آمالگام چیست؟      پودر آمالگام آلیاژی عمدتاً متشکل از نقره، مس و قلع می باشد که بیشترین درصد مواد متشکله آن نقره می باشد. در مطب های دندانپزشکی این پودر با جیوه مخلوط شده و بصورت آلیاژ آمالگام مورد استفاده قرار می گیرد. مزایای آمالگام چیست؟      با توجه به حدود دو قرن استفاده از این مواد، آمالگام به عنوان یکی از بهترین مواد ترمیمی شناخته شده می باشد. مقاومت آمالگام در برابر فشارهای سنگین جویدن زیاد می باشد. بعد از اختلاط پودر آمالگام با جیوه، بصورت خمیری درآمده که براحتی در حفرات دندان تراش خورده گذاشته شده و سپس سخت می گردد. بنابراین کاربرد راحت آن یک امتیاز محسوب می گردد و با توجه به کوتاهی زمان کار، هزینه آن از کامپوزیت ها (مواد ترمیمی همرنگ دندان) کمتر می باشد. آیا جیوه موجود در آمالگام سمی است؟      فلز جیوه و بخار جیوه و ترکیبات آلی آن دارای سمیت زیادی بوده و برای انسان ضرر دارد، ولی جیوه موجود در آمالگام بصورت ترکیب معدنی آن می باشد که دارای سمیت بسیار کمتری نسبت به بقیه حالات جیوه می باشد و تحقیقات نشان داده است که مقدار جیوه ای که از اشخاصی که متوسط 8 عدد پرکردگی آمالگام داشته اند متصاعد می شود کمتر از حد مجاز جیوه ای است که کارگران معادن جیوه می توانند دریافت کنند. معایب آمالگام چیست؟      آمالگام همرنگ دندان نبوده و به رنگ فلز می باشد، ضمناً نیاز به زمانی نسبتاً طولانی (تا چند ساعت) برای سخت شدن دارد و به دلیل ماهیت فلزی عایق حرارتی و الکتریکی نمی باشد. علت تغییر رنگ بعضی از پرکردگی های آمالگام چیست؟      ترکیبات نقره موجود در آمالگام مستعد تغییر رنگ بوده، بخصوص در تماس با مواد غذایی سولفوردار مانند تخم مرغ، رنگ آن مقداری تیره می گردد که با توجه به اینکه دندانهای خلفی با آن پر می شوند و دیده نمی شوند جای نگرانی وجود ندارد. علت اینکه گاهی با کشیدن زرورق پوشش شکلات و سیگار بر پرکردگی آمالگام، دندان تحریک میگردد چیست؟      تماس دو فلز نا متجانس در دهان در مجاورت بزاق ایجاد یک جریان الکتریکی گذرا می کند که گالوانیک نام دارد. تماس قاشق مسی یا زرورق آلومینیومی با پرکردگی آمالگام ممکن است این جریان الکتریکی را بوجود آورد ولی با قاشق های استیل این حالت یا اتفاق نمی افتد و یا کمتراست و در کل نباید نگران بود. چرا بعضی از پرکردگی ها می شکنند و یا خالی می شوند؟      دندانی که ترمیم می گردد مسلماً مثل حالت اولی که سالم و دست نخورده و بدون پوسیدگی بوده مقاومت ندارد و همانند چینی بند زده شده است و احتیاج به مراقبت بیشتری دارد. ضمناً به دلیل اینکه آمالگام به دندان نمی چسبند نیاز به حفره گیردار دارد. رعایت بهداشت دهان ودندان و دستوراتی که دندانپزشک می دهداز موارد شکست می کاهد. عدم رعایت موازین بهداشتی و توصیه های مراقبتی باعث عود پوسیدگی در نسج دندانی باقیمانده می شود. علاوه بر این فشارهای زیاد سیستم جونده، رفتن یک جسم سخت مثل سنگ روی پرکردگی به هنگام غذا خوردن و ضعیف بودن دیواره های حفره سبب ساز می باشند. مقدار نسج باقیمانده، وسعت و عمق حفره، محل آن و دندان درگیر نیز از مواردی هستند که در دوام و عمر دندان ترمیم شده دخالت دارند. از پرکردگی های آمالگام چگونه باید مراقبت کرد؟      عمده سختی آمالگام در ساعت اول بعد از ترمیم ایجاد می گردد. بعد از پر کردن دندان با آمالگام بهتر است تا چند ساعت غذایی خورده نشود. روز اول با سمتی از دهان که دندان پر شده، عمل جویدن غذا صورت نگیرد. در صورت احساس بلند بودن پر کردگی در اولین فرصت برای کوتاه کردن آن به مطب مراجعه شود. در روز اول پر کردن دندان با آمالگام بهتر است از غذاهای نرم استفاده شود. از روز بعد جویدن عادی موردی ندارد. آیا آمالگام دندانی بی خطر است؟      بله، آمالگام به مدت بیش ازصد سال است که در سراسر دنیا برای ترمیم دندان استفاده می شود و مطالعات هرگونه ارتباط بین ترمیم های آمالگام و مشکلات پزشکی را رد کرده اند. به همین دلیل آمالگام هنوز یک ماده بی خطر برای بیماران دندانپزشکی محسوب می شود. آیا ممکن است کسی نسبت به آمالگام، واکنش آلرژیک نشان دهد؟      تعداد بسیار کمی از افراد نسبت به ترمیم های آمالگام آلرژیک هستند و تا به حال کمتر از 100 مورد گزارش شده است. در این موارد نادر، جیوه، پاسخ آلرژیک را برانگیخته است و علائم آلرژی به آمالگام مشابه سایر آلرژیهای پوستی بوده است. اغلب بیماران آلرژیک نسبت به آمالگام، تاریخچه پزشکی یا فامیلی آلرژی به فلزات را دارند. اگر وجود آلرژی قطعی باشد، ترمیمهای دیگری باید استفاده شود. آیا درست است که در سایر کشورها، استفاده از آمالگام ممنوع شده است؟      خیر- گزارشات نادرست محدودیت استفاده از آمالگام را در تعدادی کشورها با ممنوعیت کلی آن اشتباه کرده اند. در حال حاضر، دندانپزشکان در سراسر دنیا از آمالگامهای دندانی استفاده می کنند تا دندانهای پوسیده را ترمیم کنند. مطالعات نیز هیچ ارتباطی بین ترمیمهای آمالگام و مشکلات پزشکی نیافته اند. آیا ترمیمی وجود دارد که همرنگ دندان باشد؟      بله، رزین های کامپوزیت مواد پلاستیکی همرنگ دندان(ساخته شده از شیشه و رزین) هستند که هم برای پرکردن دندان و هم برای ترمیم نقایص دندانی بکار می روندو به دلیل اینکه همرنگ دندان می باشند، تشخیص آنها از دندان طبیعی مشکل است. کامپوزیتها معمولاً در دندانهای قدامی که ظاهر طبیعی فرد اهمیت دارد، بکار می روند. در دندانهای خلفی نیز بسته به محل و وسعت پوسیدگی از مواد همرنگ دندان استفاده می شود. رزین های کامپوزیت معمولاً گرانتر از آمالگام هستند. اگر دندان من آسیب ندیده باشد و ترمیم آن سرجای خود باشد، چرا نیاز به تعویض آن می باشد؟      فشارهای مداوم جویدن، سائیدن و فشردن دندانها باعث سایندگی، شکستن یا ترک خوردن ترمیم می شود که ممکن است شما متوجه آن نباشید، ولی دندانپزشک در طی معاینات روتین دندانپزشکی، ضعیف شدن ترمیم را تشخیص داده و تصمیم به تعویض آن می گیرد. اگر حدفاصل مینای دندان و ترمیم شکسته شود، ذرات غذا و باکتریهای مولد پوسیدگی به زیر ترمیم راه می یابند و باعث بروز پوسیدگی در آن دندان می شوند. پوسیدگی درمان نشده، باعث عفونی نمودن پالپ دندان و بروز آبسه می شود. اگر نرمیم وسیع باشد یا پوسیدگی مجدد ایجاد شده، گسترده باشد، ممکن است میزان کافی از نسج دندان باقی نمانده باشد، تا بتوان آن را مجدداً ترمیم نمود. در اینگونه موارد دندانپزشک، دندان را بازسازی و روکش می نماید. بعضی تصورات غلط در مورد آمالگام -آمالگام دندانی، برای سلامتی مضر می باشد. صحیح: درست نیست. شما باید از این نظر کاملاً مطمئن باشید. سازمانهای متعدد بین المللی که مسئول مراقبت از سلامت عموم مردم هستند. بارها اعلام داشته اند که ترمیم های آمالگام بی خطر هستند.این سازمانها عبارتنداز: سازمان بهداشت جهانی،انستیتوی ملی سلامت، سازمان غذا و دارو و ... - برداشتن ترمیمهای آمالگام، بعضی بیماریها را درمان می کند. صحیح: این تصور کاملاً غلط است و نامعقول است که با این باور افراد را متحمل انجام درمانهای دندانپزشکی غیر ضروری بنمائیم. بسیاری از سازمانهای معتبر پزشکی این مسئله را تائید کرده اند. - هیچ مدرک علمی دال بر پیشرفت MS یا سایر بیماریهای عصبی با ترمیمهای دندانی حاوی جیوه وجود ندارد(انجمن ملی مالتیپل اسکلروزیس) - بر اساس مستدل ترین مدارک علمی، هیچ رابطه ای بین ترمیمهای دندانی نقره ای و آلزایمر وجود ندارد.(انجمن آلزایمر) - هیچ مدرک علمی در مورد اثرات سمی کلینیکی قابل اندازه گیری و بررسی در مورد آمالگام دندانی وجود ندارد.(آکادمی پزشکان اطفال آمریکا) - ترمیمهای آمالگام، بخارات جیوه آزاد می سازند که برای سلامتی بدن مضراست. صحیح: تحت فشار جویدن یا سائیدن، مقادیر بسیار اندکی بخار جیوه ( بین 3-1 میکروگرم در روز) ممکن است از آمالگام آزاد شود، اما مدارک علمی دال بر مضر بودن این سطح پائین تماس با بخار جیوه وجود ندارد. متخصصین مواد دندانپزشکی اظهار میدارند که در یک فرد بسیار حساس، باید حدود 500 ترمیم آمالگام وجود داشته باشد تا حداقل علائم تماس با بخار جیوه بروز نماید. - دندانپزشکان نمی توانند به بیمارانشان بگویند که آمالگام، حاوی جیوه است. صحیح: دندانپزشکان باید در مورد کلیه مواد ترمیمی با بیمارانشان صحبت کنند و با کمک هم، مناسبترین درمان را انتخاب نمایند. افرادی که در مورد خطر آمالگام سؤال می کنند، نهایتاً بیشتر احتمال دارد که این نوع ترمیم را برای خود انتخاب کنند، زیرا اطلاعات نادرست آنها توسط دندانپزشک تصحیح شده و متوجه اشتباه خود می گردند. سایتهای مرتبط : The American Dental Association(ADA) The food & drag administration (FDA) Word health organization (WHO) National institues of health: Mercury in dental amalgams(fillings) (NIH) Centers for disease control & prevention (CDCP) United States Department of health & human services(USDHS)

تخصص پروتز

پرستودنتیکس(تخصص پروتزهای دندانی)- شاخه ای از دندانپزشکی است که به بازسازی و حفظ عملکرد دهان، راحتی، سلامتی و زیبایی بیمار می پردازد. بازسازی و ترمیم دندانهای طبیعی و یا جایگزینی دندانها و بافتهای فکی- صورتی از دست رفته با جایگزین های مصنوعی، در حیطه عملکرد این رشته است. پروتز ثابت پروتز متحرک پروتز ثابت: تعریف: به اعضای مصنوعی بدن پروتز گفته می شود، منظور از پروتز در دندانپزشکی، دندانهای مصنوعی می باشند و پروتز ثابت به پروتزی اطلاق می گردد که بر روی دندان یا دندانهای پایه چسب خورده و ثابت می گردد. پروتز ثابت شامل روکش و بریج (پل) می باشد. روکش بر روی یک دندان تراش خورده سوار می شود, بریج نیز بر روی دندانهای پایه کناری قرار می گیرد و شامل دندانهای جایگزین شده نیز می باشد. ونیرVeneer روکش Crown بریج Bridge ایمپلنت(کاشت دندان) - ونیرها (veneer)      امروزه دیگر دلیلی ندارد که فاصله بین دندانها یا دندانهای رنگ گرفته، بدشکل و کج خود را تحمل کنید. یک ونیر که روی دندانهای شما قرار داده می شود، اشتباه طبیعت و یا آسیب ناشی از یک صدمه را تصحیح کرده و به شما کمک می کند تا لبخندی زیبا داشته باشید. ونیرها نازک بوده و پوسته هایی هستند که با مواد همرنگ دندان برای هرفرد، بطور خاص ساخته می شوند تا سطح جلویی دندانها را پوشش دهند. آنها معمولاً در لابراتوار و توسط تکنسین دندانساز، از روی مدلی که توسط دندانپزشک شما تهیه شده ، ساخته می شوند. شما باید بدانید که این، یک درمان غیر قابل برگشت است، زیرا برای تطبیق پوسته ونیر روی دندان، لازم است مقدار کمی از مینای دندان برداشته شود. دندانپزشک ممکن است به شما توصیه کند که از بعضی غذاها و نوشیدنی ها که ونیر شما را بدرنگ می کند،مثل چای و قهوه پرهیز کنید. گاهی ممکن است ونیر ترک بردارد یا دچار شکستگی شود ولی برای اغلب افراد، زیبایی حاصل از کاربرد آن بیشتر ارزش دارد. - روکش(Crown)      شما ممکن است برای پوشاندن یک دندان و بازگرداندن شکل و اندازه طبیعی آن، نیازمند روکش باشید. یک روکش دندان، دندان شما را قویتر ساخته و ظاهر آن را بهبود می بخشد. وقتی میزان کافی از نسج دندان برای نگهداری یک پرکردگی وسیع باقی نمانده باشد، روکش می تواندآن دندان را پوشانده و ساپورت کند. روکش ها ممکن است برای اتصال یک بریج، محافظت از یک دندان ضعیف و یا ترمیم دندانی که قبلاً شکسته است، بکار روند. روکش درمان خوبی برای دندانهای بدرنگ و یا بدشکل است. همچنین برای پوشاندن یک ایمپلنت دندانی نیز استفاده می شود. اگر دندانپزشک شما روکش شدن دندان را توصیه می کند، احتمالاً به یکی از دلایل فوق می باشدتا به شما کمک کند دندانهایی سالم و لبخندی زیبا داشته باشید. - بریج (Bridge)     اگر شما یک یا چند دندان را از دست بدهید، دچار مشکل در جویدن و صحبت کردن می شوید.دراین صورت بریج یکی از درمان هایی است که با جایگزینی دندانهای از دست رفته به حفظ شکل صورت و کاهش مشکلات جویدن کمک می کند. بریج ثابت، دندانهای از دست رفته را که بین دندانهای دیگر هستند، جایگزین می سازد و نمای زیبایی دارد. این نوع ترمیم ممکن است از طلا، آلیاژها، پرسلن(چینی) یا ترکیبی از این مواد باشد و به منظور ساپورت، به دندانهای مجاور که به آنها دندانهای پایه اطلاق می شود، باند شده یا به روکش روی آنها متصل می شود. برخلاف بریجهای متحرک که میتوانیدآنها را بیرون آورده وتمیز نمائید، یک بریج ثابت فقط توسط دندانپزشک می تواند برداشته شود. یک بریج ایمپلنت، دندانهای مصنوعی را مستقیماً به استخوان فک یا زیر لثه، بسته به نوع بریجی که دندانپزشک تجویز کند، متصل می نماید. بنابراین بسیار مهم است که دندانهای باقیمانده خود را تمیز و سالم نگهدارید. مواد مورد استفاده در روکش و بریج     پرسلن (سرامیک/چینی)      این ماده بصورت اینله، انله، روکش و ونیرهای زیبایی استفاده می شود. ونیر پوسته بسیار نازکی از پرسلن است که میتواند جایگزین مینای دندان شود و یا بخشی از آن را می پوشاند. ترمیم های پرسلن بطور خاصی مورد قبول و پسند عامه مردم هستند، زیرا رنگ و شفافیت آنها مشابه مینای دندان طبیعی است. این نوع ترمیم حداقل دو جلسه و گاهی بیشتر وقت نیاز دارد. ترمیم با پرسلن تحت کشش یا فشار مستعد شکستن است. مقاومت آنها بستگی به ضخامت کافی پرسلن و قدرت باند آن با دندان زیرین دارد. آنها نسبت به سایش بسیار مقاومند، اما اگر سطح پرسلن خشن باشد، به سرعت سبب سایش دندانهای مقابل می شود. پرسلن وفلز      نوع دیگری از ترمیم غیر مستقیم است که بسیار قوی و با دوام بوده و در روکش یا بریج بکار می رود. این نوع ترمیم قوی تر از پرسلن به تنهایی است. قسمت زیادی از دندان باید تراش داده شود تا این نوع ترمیم روی آن تطابق یابد. گرچه بسیار مقاوم به سایش می باشند، ترمیم های پرسلن اگر سطح خشن داشته باشند، سبب سایش دندانهای طبیعی مقابل می گردند. ممکن است در ابتدای جایگذاری ترمیم کمی حساسیت به سرما یا گرما وجود داشته باشد. اغلب بیماران مشکلی با این نوع ترمیم ندارند، گرچه تعداد کمی نسبت به بعضی انواع فلز استفاده شده در ترمیم، حساسیت و آلرژی نشان داده اند. آلیاژ طلا      آلیاژ طلا، حاوی طلا، مس و سایر فلزاتی است که ترمیمی قوی بصورت روکش یا بریج را بدست می دهد. آنها معمولاً برای اینله، انله، روکش و بریجهای ثابت استفاده می شوند. بسیار مقاوم به خوردگی و تیرگی رنگ هستند. مقاومت بالایی به شکستن و سائیدگی دارند و این امر موجب می گردد که دندانپزشک، حداقل میزان ساختمان دندان را حین تراش بردارد. آلیاژهای طلا مشکلی برای دندانهای مقابل ایجاد نکرده و بخوبی توسط بیماران تحمل می شوند. گرچه رنگ فلزی آنها شبیه نمای دندان طبیعی نیست. آلیاژ فلزی      آلیاژ های فلزی غیر قیمتی به رنگ نقره هستند و در روکش، بریج ثابت و دنچر پارسیل استفاده می شوند. آنها نسبت به خوردگی و تیرگی رنگ بسیار مقاومند و مقاومت بالایی به شکستگی و سایش دارند. رنگ فلزی آنها نمای دندان طبیعی را ندارد. بعضی بیماران ممکن است نسبت به فلزات، واکنش آلرژیک نشان دهند و در صورت کاربرد آنها ممکن است ابتدائاً حساسیت به سرما و گرما وجود داشته باشد. - ایمپلنت     هیچ چیز جانشین دندانهای سالم نمی شود. ولی وقتی شما دندانی را به دلیل بیماری یا حادثه از دست داده اید، بهتر است بدانید که راهی برای بازگرداندن لبخند زیبای شما وجود دارد.یک ایمپلنت دندانی ظاهرواحساسی شبیه دندان از دست رفته تان به شما می دهد. دندانپزشک یک پایه یا فریم فلزی را زیر لثه شماقرار می دهد که درست شبیه ریشه یک دندان به استخوان فک متصل می شود. سپس دندانپزشک یک دندان جایگزین را روی ایمپلنت قرار می دهد به نحوی که شبیه وضعیت دندان اصلی خود شما به نظر آید. اغلب بیماران معتقدند، ایمپلنت مطمئن و با ثبات است و آن را جایگزین خوبی برای دندان از دست رفته شان می دانند. ایمپلنت ها می توانند جایگزین یک یا چند دندان از دست رفته شوند. لازم به ذکر است که ایمپلنت نیاز به جراحی دارد، بنابراین بیماران باید از نظر کلی در سلامت بسر برند، لثه های سالم داشته و استخوان کافی جهت ساپورت ایمپلنت داشته باشند. در ضمن باید مقید به رعایت دقیق بهداشت دهان و ملاقاتهای مرتب با دندانپزشک باشند. مراحل جایگزینی ایمپلنت      ابتدا جراحی جهت قرار دادن پایه ایمپلنت انجام می شود. جراحی تا چندین ساعت ممکن است طول بکشد و سپس حداکثر 6 ماه وقت لازم است تا استخوان حول این پایه رشد کرده و آن را محکم در برگیرد. بعضی ایمپلنت ها نیاز به یک جراحی ثانویه دارند تا یک رابط(Post)، پایه را به دندان جایگزین متصل کند. در سایر انواع ایمپلنت ها، پایه و رابط بهم متصل هستند و همزمان قرار داده می شوند. پس ازچندین هفته که لثه ها بهبود یافتند، مرحله بعد شروع می شود. دندانهای مصنوعی ساخته شده و به قسمت رابط پایه متصل می شوند. چون چندین بارامتحان دندانهای مصنوعی جهت تنظیم دقیق وضعیت آنها لازم است،این مرحله ممکن است یک یا دو ماه بطول بیانجامد. جراحی ایمپلنت ممکن است در مطب دندانپزشک (تحت بی حسی موضعی) و یا بیمارستان (تحت بیهوشی عمومی)انجام شود. داروهای ضد درد معمول و گاهی آنتی بیوتیک تجویز می شود. دندانپزشک دستورات لازم جهت نحوه رعایت بهداشت دهان و نوع رژیم غذایی را به شما خواهد داد. روکش کردن دندان در چه مواردی تجویز می گردد؟ 1 - دندانهایی که دارای پرکردگیهای وسیع بوده، قادر به تحمل فشارهای جویدن نبوده و بسیار شکننده می باشند، پس ناچاراً باید روکش شوند. 2 - دندانهایی که تاج آنها شکسته ویا مقدار نسج باقیمانده دندان گیر کافی برای پرکردگی نداشته باشد. 3 - دندانهای معالجه عصب شده؛ دندانی که به معالجه عصب نیاز پیدا می کند معمولاً دارای پوسیدگی وسیع و پیشرفته ای بوده و ابتدا به ساکن مقدار زیادی از نسج سالم مینا و عاج را از دست داده است، ثانیاً دندانپزشک برای دسترسی به عصب داخل ریشه ناچاراً مقداری از نسج سالم دندان را بر می دارد، ثالثاً دندان تغذیه داخلی خود را از دست داده و قدری خشک می گردد. رابعاً، دندان ممکن است بر اثر خونریزی داخلی و یا بیماری پالپ(عصب و بافت داخل دندان)تغییر رنگ داده باشد. 4 - زیبایی: دندانهای تیره، بد رنگ، بد تشکیل شده و با شکل های غیر طبیعی نیز نیاز به ترمیم توسط روکش دارند. 5 - ترکهای دندانی 6 - بازسازی سطوح جونده بریج در چه مواردی توصیه می گردد؟      اگر دندان یا دندان هایی از دست بروند و دندانهای کناری قادر به تحمل فشار باشند , بریج توصیه می شود. برای روکش های فلزی میزان تراش کمتر بوده و برای روکش های چینی با اسکلت فلزی مقدار تراش بیشتر بوده و برای روکش های تمام چینی اندکی بیشتر است. ضمناً سطح جونده در صورتی که قرار باشد با چینی پوشانده شود نیاز به تراش بیشتری دارد. مقداری از فضای حاصل از تراش دندان صرف اسکلت فلزی و مقداری صرف پوشاندن سیاهی رنگ فلز توسط مواد اوپک و بقیه آن صرف اضافه نمودن چینی مخصوص عاج و مینای دندان می گردد. آیا دندانی که تاج آن کاملاً از بین رفته باشد امکان ترمیم آن میسر است؟      بله، در این موارد دندانپزشک از داخل ریشه دندان (بعدازمعالجه عصب) قالب گیری بعمل آورده و وسیله ای را که پُست نامیده می شود، می سازد. پست بعداً به داخل ریشه دندان چسب خورده و قسمتی از آن به عنوان تاج بیرون می ماند که بر روی آن روکش دندان سوار می گردد. چرا دندانهای خلفی از دست رفته باید جایگزین شوند؟      بد نیست که بدانید محل قرار گرفتن دندانها را فشارهای وارده از طرف لب، زبان و گونه تعیین می کنند. به عبارت دیگر دندانها در محلی قرار گرفته اند که برآیند نیروهای وارده به آنها صفر است. از نظر سطوح قدامی - خلفی و جونده نیز وجود دندانهای دیگر دندان را محدود می سازد. یک دندان تا هنگامی به رویش و حرکت فعال خود ادامه می دهد تا به دندان مقابل برسد. ضمناً دندانهای خلفی تر تمایل به حرکت به سمت جلو دارند. حال تجسم کنید که اگر یک دندان مثلاً اولین آسیای بزرگ فک پایین از دست برود چه اتفاقاتی ممکن است بیفتد؟ سعدی می فرماید: «.... چو عضوی به درد آورد روزگار دگرعضوها را نماندقرار» با از دست رفتن این دندان، مقداری از فضای حاصل از کشیده شدن آن با حرکت دندانهای مجاور(نه بطور کامل)اشغال می گردد. نتیجتاً فاصله ای بین دندانهای مجاور با دندان کناری شان ایجاد می گردد که علاوه بر گیر غذایی و احتمال بروز پوسیدگی، باعث آزردگی و بیماری لثه نیز می شود. ضمناً حرکت دندانهای مجاور بصورت کامل و بدنه ای نبوده و با خم شدن و انحراف محوری آنها همراه است. ماحصل این خم شدن و ضرر حاصله، ایجاد بیماری لثه با بوجود آمدن پاکت لثه ای (عمیق شدن شیار لثه ای) در ناحیه زیر خم شدگی است. دیگر اینکه در صورت خم شدن، موقع جویدن غذا، نیرو در امتداد محور طولی دندان به آن وارد نشده و نیروی وارده مخرب خواهد شد. با کشیدن یک دندان تغییرات احتمالی فقط منحصر به فک مربوطه نبوده و نظم و آرایش دندانهای فک مقابل را نیز برهم می زند. همانطوری که گفته شد دندانها تا هنگامی به رویش خود ادامه می دهند تا به دندان مقابل برسند. نتیجتاً دندان مقابل به سمت ناحیه کشیده شده شروع به رویش می نماید. این رویش اضافی علاوه بر اینکه از نظر زیبایی ناخوشایند است به علت مزاحمتی که در موقع حرکات طرفی فک ایجاد می کند، برای مفصل گیجگاهی فکی نیز مضر می باشد. باز هم مسئله به اینجا ختم نمی شود. اگر شکل یک دندان را در نظر بگیرید از قطر آن به سمت نوک ریشه کاسته می شود. بدیهی است با رویش بیشتر یک دندان، قسمتی از آن که مجاور دندانهای کناری قرار می گیرد اینک باریک تر بوده و ایجاد فضا و فاصله ای را می نماید که محل گیر غذایی بوده و عوارضی چون پوسیدگی و بیماری لثه را بدنبال دارد. باید بدانید که با کشیدن دندان، استخوان نیز دستخوش تغییرات میگردد. استخوان هر فک از دو قسمت ساختمانی تشکیل شده است. یک قسمت آن استخوان اصلی بوده و بدنه اصلی فک می باشد، قسمت دیگر آن لانه دندانی بوده و دندانها را در بر می گیرد و وجود آن بسته به وجود دندانهاست. اگر دندانی از دست برود و جایگزین نگردد این قسمت از استخوان تحلیل رفته و اگر در آینده نیازی به استفاده از دندانهای مصنوعی بصورت دست دندان باشد، به علت تحلیل شدید استخوان گیر آن کم شده، بیمار را اذیت نموده و یا غیر قابل استفاده می شود. در حالت طبیعی و سلامت، عمل جویدن غذا متناوباً با استفاده از دندانهای هر دو طرف فک صورت می گیرد. در صورت از دست دادن دندان یا دندانهایی در یک طرف دهان، یا بیمار از آن طرف فک کمتر استفاده نموده و یا اصلاً استفاده نمی کند. اگر از یک طرف فک استفاده نشود دندانها تمیز نشده و جرم می بندند و علاوه بر اینکه مستعد به پوسیدگی می شوند ناراحتی لثه هم افزوده می گردد؛ زیرا که غذا خوردن در تمیز شدن دندانها و حفظ سلامتی لثه مؤثر است. با عادت یک طرفه غذا خوردن تغییراتی بصورت سایش در سطح جونده طرف کارگرایجاد میگردد که در صورت شدت، ممکن است ایجاد ناقرینه گی در سطح جونده نموده و در شکل و قیافه شخص نیز تأثیر بگذارد. دندان از دست رفته را چگونه می توان جایگزین کرد؟      روشهای متعددی رایج می باشند: 1 - ایمپلنت یا دندان کاشتنی، که تشکیل شده است از پایه ای که عمدتاً از جنس فلز تیتانیوم بوده و توسط جراح در استخوان فک کار گذاشته شده و سپس بر روی آن دندان قرار می گیرد. 2 - پروتز ثابت یا بریج، که دندان جایگزین شونده به دندانهای کناری با استفاده از تراش آنها چسبانده می شود و غالباً از یک اسکلت فلزی روکش شده توسط چینی ساخته می شود. 3 - پروتز متحرک، که قابل گذاشته شدن و برداشته شدن است و از فلز کرم کبالت و یا آکریل (نوعی پلاستیک) ساخته می شود. دو مورد اول بعلت کارآیی بالا اهمیت خاصی داشته و بیمار احساس می کند که دندان از دست رفته اش را بازیافته است ولی مورد سوم به علت گیر غذایی، خطر بلعیده شدن و عوارض دیگر رضایت مند نبوده و فقط به عنوان موقتی توصیه می گردد و مورد استفاده و تجویز اصلی آن جایگزین نمودن تعداد زیادی دندان و فقدان دندانهای پایه مناسب برای پروتز ثابت می باشد. پروتز متحرک: - پروتز پارسیل - پروتز کامل پروتز پارسیل:      این پروتز شامل چندین دندان جایگزین متصل به یک پایه پلاستیک به رنگ لثه است که توسط یک اسکلت فلزی بهم متصل شده اند. پروتز پارسیل با گیره های فلزی یا وسایلی که به آنها اتصالات دقیق اطلاق می شود به دندانهای طبیعی شما متصل می شود.این اتصالات دقیق تقریباً دیده نمی شوند و معمولاً از گیره های فلزی زیباتر هستند. ممکن است برای تطابق بهتر یک پروتز پارسیل با دندانهای طبیعی، لازم باشد که آنها روکش شوند. بویژه وقتی از اتصالات دقیق استفاده می شود. چه مدت طول می کشد تا به استفاده از پروتز پارسیل عادت کنیم؟      در چند هفته اول، پروتز پارسیل جدید شما ممکن است حجیم و ناراحت بنظر آید، ولی دهان بالاخره عادت کرده و آن را قبول می کند. قرار دادن و برداشتن پروتز مقداری تمرین می خواهد. کلیه دستورات دندانپزشکتان را رعایت کنید. پروتز باید به راحتی در جای خود قرار گیرد. هرگز با گاز گرفتن پروتز آن را با فشار به سر جای خود نرانید. این کار باعث خم شدن یا شکستن کلاسپها می شود. چه مدت باید از پروتز استفاده کنیم؟      دندانپزشک دستورات لازم را دراین زمینه به شما خواهد داد. ابتدا ممکن است از شما خواسته شود که تمام مدت از آن استفاده کنید. گرچه این امر ممکن است کمی ناراحت کننده باشد، ولی این سریع ترین راه برای نشان داده شدن قسمتهایی از پروتز است که ممکن است نیاز به تنظیم داشته باشد. اگر پروتز فشار زیادی به یک ناحیه خاص وارد کند، آن نقطه زخم می شود. دندانپزشک پروتز شما را تنظیم می کند تا راحت تر تطابق یابد. بعد از انجام تنظیم های لازم، معمولاً دندانپزشک توصیه می کندکه قبل از رفتن به رختخواب، آن را از دهان درآورده و صبح دوباره ازآن استفاده کنید. آیا غذا خوردن با پروتز پارسیل مشکل است؟      غذا خوردن را با غذاهای نرم و بریدن آن به قطعات کوچک شروع کنید. با هر دو طرف دهان بجوید تا فشار یکنواختی روی پروتز وارد شود.از مصرف غذاهای چسبنده و سفت پرهیز کنید. آیا پروتز پارسیل نحوه صحبت کردن را تغییر می دهد؟      اگر تلفظ بعضی کلمات با پروتز جدید برای شما مشکل است، با صدای بلند تمرین کنید، کلماتی که در تلفظ آنها مشکل دارید، تکرار کنید. به مرور زمان، شما به صحبت کردن صحیح با پروتز خود عادت خواهید کرد. نحوه مراقبت از پروتز پارسیل چگونه است؟      بهتر است جلوی یک سینک پر از آب بایستید تااگر بطور اتفاقی پروتز از دست شماافتاد، مشکلی پیش نیاید. برای حذف خرده های مواد غذایی و پلاک از سطح پروتز، هر روز آن را مسواک کنید. این کار مانع تغییر رنگ یافتن پروتز نیز می شود. بهتر است از مسواکهای مخصوص پروتز که موهای آن مناسب این کار است،استفاده کنید. البته یک مسواک با اندازه متوسط (regular) و موهای نرم هم قابل قبول است. سایر شوینده های خانگی واغلب خمیر دندانها سایندگی زیاد داشته و نباید برای تمیز کردن پروتز بکار روند. کلیه سطوح پروتز باید کاملاً تمیز شود و به آرامی مسواک زده شود تا صدمه ای به اتصالات پلاستیکی و یا خم شده وارد نشود. اگر پروتز مرطوب نگهداشته نشود، شکل صحیح خود را از دست می دهد. بنابراین شبها پروتز باید درآب یا محلول مخصوص این کار قرار داده شود.البته اتصالات فلزی در محلولهای ویژه پروتز ممکن است دچار تیرگی شوند. دندانپزشک روش صحیح نگهداری از پروتز را به شما توصیه خواهد کرد. آیا پروتز پارسیل نیاز به تنظیم مجدد دارد؟      با گذشت زمان و افزایش سن، دهان بطور طبیعی تغییر می کند و ممکن است نیاز به تنظیم مجدد پروتز باشد. استخوان و لثه ها تحلیل رفته و پروتز لق می شود. پروتز لق مشکلات متعددی مثل زخم و عفونت را ایجاد می کند. بنابراین اگر پروتز شما لق شده است، فوراً به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا مجدداً تنظیم شود. آیا من خود می توانم تنظیم های جزیی یا ترمیم پروتز پارسیل را انجام دهم؟      با این کار شما ضرر جدی به پروتز و سلامتی خود وارد می سازید. این کار به پروتز صدمه وارد کرده و باعث عدم تطابق صحیح آن در دهان و بروزالتهاب و زخم می شود. چسب هایی که در بازار فروخته می شوند، اغلب مواد شیمیایی مضری دارند که نباید روی پروتز استفاده شوند. اگر پروتز شما تطابق خوبی نداشت، دچار شکستگی یا ترک خوردگی شد یا یکی از دندانها لق شد، بلافاصله به ملاقات دندانپزشک بروید. اغلب در همان روز، دندانپزشک می تواند تغییرات و تعمیرات لازم را انجام دهد. در موارد پیچیده تر ممکن است لازم باشد، پروتز به لابراتوار فرستاده شده و ترمیم گردد. آیا کار خاصی برای مراقبت از دهان باید انجام شود؟      دوبار مسواک زدن و تمیز کردن بین دندانها بطور روزانه، مانع بسیاری پوسیدگیها و بیماریهای لثه می گردد که منجر به از دست رفتن دندانها می گردند. توجه خاص به تمیز کردن دندانهایی که زیر گیره های فلزی پروتز قرار می گیرند، معطوف دارید. پلاک دندانی که زیر این گیره ها جمع می شود،احتمال بروز پوسیدگی را در این دندانها افزایش می دهد. دندانپزشک روش صحیح مسواک زدن و تمیزکردن بین دندانها را به شما نشان خواهد داد. انتخاب یک رژیم غذایی صحیح و متعادل نیز اهمیت دارد. ملاقات دندانپزشک در فواصل مشخص وبطور مرتب جهت چک آپ وضعیت دهان و دندانها امری حیاتی است. پروتز کامل(دست دندان) - تفاوت پروتز کامل معمولی و فوری      پروتزهای کامل بر اساس زمان گذاشتن آنها در دهان به دو نوع معمولی وفوری تقسیم می شوند. پروتزهای فوری بلافاصله بعد از کشیدن دندانهای باقیمانده در دهان گذاشته می شوند. بدین منظور، قبلاً دندانپزشک قالب فکین بیمار را تهیه کرده و اندازه گیریهای لازم را انجام داده است. مزیت این نوع پروتز این است که بیمار در طی دوره بهبودی، بی دندانی کامل را تجربه نمی کند.از آنجا که استخوانها و لثه ها ممکن است در طی دوره بهبودی بویژه شش ماه اول بعد از کشیدن دندانها تحلیل یافته و جمع شوند، پروتز فوری ممکن است به منظور تطابق صحیح، نیاز به ترمیم(reline/rebase) داشته باشد. پروتز کامل معمولی، معمولاً پس از بهبودی بافتها که حداقل 8-6 هفته بطول می انجامد، ساخته می شود. - اوردنچر      یک پروتز متحرک است که روی تعداد کمی دندان طبیعی باقیمانده تطابق می یابد. دندانهای باقیمانده برای تأمین ثبات پروتز باید آماده شده و تراش داده شوند. دندانپزشک تشخیص می دهد که آیا اوردنچر مناسب شما می باشد یا خیر. استفاده از پروتز کامل چگونه است؟      پروتز جدید برای چند هفته ممکن است ناراحت بنظر آید تا اینکه به آن عادت کنید. حتی قبل از اینکه عضلات گونه و زبان یاد بگیرند تا آن را در جای خود نگهدارند. ممکن است احساس کنید پروتز لق می باشد. ممکن است دهان کمی دچار التهاب یا زخم شود و یا بطور موقت کمی افزایش جریان بزاق را حس کنید. بتدریج که دهان به پروتز عادت می کند، این مشکلات کاهش می یابد.معمولاً بعداز تحویل پروتز یک یا چند جلسه پیگیری لازم است اگر مشکلی بویژه التهاب و زخم ادامه یافت، حتماً با دندانپزشک خود مشورت نمائید. آیا قادر به جویدن با پروتز کامل خواهم بود؟      جویدن با پروتز نیاز به کمی تمرین دارد. با غذاهای نرم و یا ترد و شکننده و بریدن آن به تکه های کوچک شروع کنید. همزمان با هر دو سمت دهان و به آرامی بجوید تا مانع کج شدن پروتز شوید. به مرور به پروتز خودعادت خواهید کردو به رژیم غذایی نرمال خود برمی گردید.(تقریباً دو تا دو و نیم ماه بعد) در مورد غذاهای سفت و داغ و یا استخوانهای لبه تیز محتاط باشید. آیا قادر به صحبت کردن با پروتز کامل خواهم بود؟      تلفظ بعضی لغات نیاز به تمرین دارد. کلماتی که با آنها مشکل دارید، بلند بلند تکرار کنید.اگر هنگام صحبت کردن، پروتز صدا می دهد، آهسته تر صحبت کنید. گاهی هنگام سرفه، خنده یا حتی لبخند زدن، پروتز از جای خود حرکت می کند. آن را با جویدن آرام و قورت دادن آب دهان به سر جای خود برگردانید. اگر مشکل صحبت کردن شما ادامه یافت، با دندانپزشک خود آن را در میان بگذارید. چه مدت باید از پروتز کامل استفاده کنم؟      دندانپزشک راهنمائیهای لازم را در این زمینه خواهد نمود. در طی چند روز اول، ممکن است به شما بگوید که اغلب اوقات حتی هنگام خواب از آن استفاده کنید. پس از دوره تنظیم اولیه، پروتزها را قبل از خوابیدن خارج سازید. این کار به لثه ها اجازه می دهد که استراحت کنند و به نفع سلامت دهان است. معمولاً پوشش مداوم بافت با مواد دندانپزشکی مطلوب نیست. تحت فشار قرار گرفتن 24 ساعته مخاط، باعث تورم آن شده و منجر به تحلیل استخوان فک می گردد. در ضمن میکروارگانیسمهای حفره دهان در هنگام خواب فعالیت بیشتری داشته و منجر به التهاب بافتهای دهان و گاهی ضایعات قارچی می گردد. اگر افرادی اصرار به استفاده از پروتز هنگام شب را دارند، باید در موقعی دیگر 8-6 ساعت در 24 ساعت پروتز را از دهان خارج سازند. نحوه مراقبت از پروتز کامل چگونه است؟      پروتزها معمولاً بسیار ظریف هستند و اگر حتی از چند سانتیمتری بیفتند، ممکن است بشکند. بنابراین هنگام تمیز کردن آنها روبروی یک سینک پراز آب بایستید. وقتی از آن استفاده نمی کنید، پروتزها را دور از دید و دسترس کودکان نگهداری نمائید. مثل دندانهای طبیعی، پروتزها هم باید روزانه مسواک زده شوند تا پروتز تمیز و عاری از مواد غذایی و پلاک و رنگدانه ها باقی بماند و دهان نیز سلامت باشد. بهتر است از مسواکهای مخصوص پروتز و یا یک مسواک با موهای نرم استفاده شود. مسواکهای با موهای سخت به پروتز آسیب می رساند. بعضی افراد از صابون دستشویی یا مایع ظرفشویی ملایم برای تمیز کردن پروتزها استفاده می کنند که هر دو مطلوب است ولی از کاربرد سایر پودرهای شوینده با قدرت سایندگی بالا خودداری کنید. از کاربرد مواد سفیدکننده قوی هم پرهیز کنید، زیرا ممکن است نواحی صورتی رنگ پروتز را سفید نماید. ممکن است دندانپزشک شما یک تمیز کننده پروتز را به شما توصیه نماید.هفته ای یکبار پروتزها را در محلول یک قاشق چایخوری ماده تمیز کننده مثل وایتکس در یک لیوان آب، 8-6 ساعت قرار داده و سپس با آب سرد بشوئید. وقتی از پروتزها استفاده نمی شود باید در آب یا محلول نگهداری ویژه پروتز در یک ظرف دربسته قرار داده شوند، زیرا خشک شدن به شکل آنها آسیب می رساند. هرگز پروتزها را در آب داغ قرار ندهید، زیرا باعث تاب برداشتن پروتز می شود. تمیز کننده های اولتراسونیک نیز برای مراقبت از پروتز بکارمی روند، گرچه استفاده از آن، جایگزین مسواک زدن روزانه نمی شود، هر روز صبح قبل از قراردادن پروتز، لثه ها، زبان و کام را با یک مسواک نرم مسواک بزنید، تا هم تمیز شوندو هم جریان خون در دهان تحریک شود. استفاده از دهانشویه آب و نمک ولرم(یک قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب ولرم) هم بسیار کمک کننده است. استفاده از یک رژیم غذایی معتدل و صحیح برای تأمین سلامتی مهم است. آیا من می توانم تعمیرات جزئی پروتزم را انجام دهم؟      شما با سعی در تطابق و یا تعمیر پروتز جداً به پروتز وسلامت خودتان آسیب می رسانید. پروتزی که به درستی تطابق نیافته باشد، باعث التهاب و زخم می شود. اگر پروتز شکست یا ترک خورد یا یکی از دندانها لق شد، به دندانپزشک خود مراجعه کنید. او اغلب در همان جلسه، تنظیم لازم را انجام خواهد داد. فردی که به درستی آموزش ندیده است، قادر به بازسازی پروتز نیست، آسیب بیشتری به پروتز رسانده و باعث بروزمشکلاتی در دهان می شود. چسب هایی که در بازار فروخته می شوند، مواد شیمیایی مضری دارند که نبایستی روی پروتز مصرف شوند. آیا پروتز نیاز به جایگزین شدن خواهد داشت؟      در طول زمان با توجه به سایش طبیعی، پروتز نیاز به ترمیم یا تعویض خواهد داشت که برای این کار دندانپزشک از همین پروتز فعلی استفاده خواهد کرد. وضعیت دهان نیز با افزایش سن بطور طبیعی تغییر می کند و باعث لقی پروتز خواهد شد.استخوان و لثه ها تحلیل رفته و روابط فکی تغییر خواهد کرد. پروتز لق سبب بروز زخم و عفونت شده، جویدن با آن مشکل است و نمای صورت را تغییر خواهد داد. پس مهم است که به موقع نسبت به تعویض پروتز اقدام شود. ملاقاتهای مرتب با دندانپزشک برای تأمین سلامت دهان و کنترل وضعیت پروتز ضروری است.

تخصص کودکان و پریو

دندانپزشکی کودکان - یک تخصص دندانپزشکی است که محدوده آن را سن فرد تعیین می کند. پیشگیری ودرمان بیماریهای دهان و دندان از دوران نوزادی و کودکی تا بلوغ به عهده متخصص این رشته است. کودکان نیازمند مراقبتهای ویژه سلامتی نیز توسط متخصص این رشته درمان می شوند. عادت مکیدن انگشت و پستانک چرا کودکان انگشت، پستانک و سایر اشیاء را می مکند؟      یک نوع از مکیدن کاملاً در مورد نوزادان و کودکان طبیعی می باشد و برای آنها ایجاد امنیت و اطمینان می کند و راهی است برای ایجاد ارتباط کودک همراه با فراگیری با جهان پیرامون خود و در واقع نوزادان قبل از اینکه بدنیا بیاینداین عمل را در کیسه جنینی تجربه می کنند. آیا همه این عادات برای دندانها و فکین مضر می باشند؟      بیشتر کودکان مکیدن انگشت و پستانک و دیگر اشیاء را خود بخود در سنین 2تا 4 سالگی ترک می کنند و همین باعث می شود که دندانها و فکین دچار آسیب نشوند ولی بعضی از آنها این عادات را بمدت طولانی تکرار کرده که ممکن است باعث بی نظمی در قوسهای دندانی شده و ضمناً دندانهای جلو بیرون زده شده و بهم نیایند. روابط ناصحیح دندانها در اثر مکیدن انگشت چه زمانی باید نگران عدم ترک عادات مکیدنی شد؟      درتمام اوقات این عادات را مد نظر داشته باشید. در مورد بیشتر کودکان مادامی که تغییری از نظر بیرون زدگی دندانهای قدامی بالا بوجود نیامده باشد، جای نگرانی ندارد. دندانپزشک کودک شما با دقت راهی را برای رویش صحیح دندانها و روند رشد و تکامل طبیعی فکین پیدا خواهد کرد. چگونه می توان این عادات را متوقف کرد؟      برخی از کودکان خودبخود این عادات را کنار می نهند ولی برخی از آنان نیاز به کمک والدین و یا دندانپزشک اطفال دارند. وقتی کودک شما از نظر سنی، آماده فهم و درک اثرات ناشی از عادات مکیدن گردید دندانپزشک اطفال با روشن کردن موضوع و بیان اینکه چه اتفاقی ممکن است برای دندانها بیفتد، فرزند شما را می تواند ترغیب نماید که این عادات را ترک کند. این توصیه ها همراه با پشتیبانی و تقویت و تشویق از سوی والدین بیشتر موثر بوده و اگر کارآیی داشت دندانپزشک کودکان از وسایلی استفاده می کند که مؤثر واقع شود. Habit Breaker یا عادت شکن جهت جلوگیری از مکیدن انگشت آیا عادت مکیدن پستانک گول زن بی خطرتر از مکیدن انگشت می باشد؟      خیر، مکیدن انگشت شست و پستانک دارای اثراتی مشابه برروی دندانها می باشند. سیلانت(مواد مسدود کننده شیارهای دندان) سیلانت چیست؟      سیلانت ها از مواد پلاستیکی بی رنگ و یا به رنگ سفید ساخته شده اند و برای محافظت سطوح دندانهایی که دارای شیارهای عمیق و منافذ می باشند، بخصوص برای سطح جونده دندانهای خلفی که بیشترین پوسیدگیها در آنها یافت می شوند، بکار می روند. بعبارت دیگر سیلانت ها از پوسیدگی دندان جلوگیری می کنند.   فیشورسیلنت در دندانهای شیری   فیشورسیلنت در دندانهای دائمی نحوه عمل کردن سیلانت چیست؟      فرزند شما، حتی اگر بسیار با دقت مسواک زده و به دندانها نخ بکشد مشکل بتواند عمق شیارها و منافذ دندانی را کاملاً تمیز نماید. در این شیارها مانده های غذا تخمیر شده و میکروبها تکثیر می یابند و ایجاد پوسیدگی می کنند. سیلانت ها شیارها و منافذ سطوح دندانها را مهر و موم نموده و ریسک و استعداد ایجاد پوسیدگی را کاهش می دهند. این عمل را می توان به دوغاب نمودن موزائیک و کاشی ها توسط بناها بمنظور پر کردن فاصله بین آنها تشبیه نمود. سیلانت ها چه مدتی در دهان دوام می آورند؟      تحقیقات نشان داده که سیلانتها می توانند سالیان متمادی دوام بیاورند، بنابراین کودک شما سالهای زیادی از پوسیدگی دندانی محافظت می گردد. اگر فرزند شما بهداشت دهان خوبی داشته باشد و از نظر جویدن نیز مشکل خاصی نداشته باشد، سیلانتها دوام زیادی خواهند داشت. دندانپزشک با معاینات منظم آنهایی را که از بین رفته و یا به آنها آسیب وارد شده ، مجدداً ترمیم می نماید. نحوة درمان چگونه است؟      کاربرد عملی سیلانتها بسیار سریع و راحت بوده و در یک جلسه انجام می شود. دندانپزشک در ابتدا دندانها را تمیز، و با موادی آماده نموده و سپس خشک می کند. و نهایتاً به آنها سیلانت زده و با نور سخت می کند. هزینه سیلانت تراپی چقدر است؟      طرز درمان طوری است که خیلی راحت می توان از عهدة آن برآمد. باید توجه داشت که اینکار از پوسیدگی دندان و بالتبع از هزینه زیاد پرکردن آنها جلوگیری کرده و در قیاس با پرکردن دندانهای پوسیده، هزینه آن بسیار کمتر است. به کدام دندانها باید سیلانت زده شود؟      دندانهایی که بیشترین ریسک پوسیدگی را دارند باید سیلانت زده شود. بنابراین، دندانهای آسیای بزرگ اول دائمی که در سن 6 سالگی به دهان رویش می یابند و دندانهای آسیای بزرگ دوم که در 12 سالگی در دهان ظاهر می گردند باید سیلانت زده شوند. علاوه بر اینها دندانهایی که دارای شیارها و حفرات عمیق و زیاد بوده به سودشان می باشد که سیلانت زده شوند. آیا کودکی که سیلانت تراپی شده است، باز هم نیاز به استفاده از مسواک و نخ دندان دارد؟      بله. سیلانتها جزئی از یک طرح و نقشه در جهت مبارزه با پوسیدگی دندان می باشند. بنابراین، استفاده از نخ و مسواک و معاینات منظم دندانپزشکی هنوز برای داشتن لبخندی سالم، زیبا و پر نشاط یک اصل بشمار می آید. فضا نگهدار چگونه ممکن است کودکی دندانهای شیری را زودتر از دست بدهد؟      یک دندان شیری معمولاً تا زمانی در جای خود می‌ماند که دندان دائمی جانشین آن شروع به رویش نموده و آن را به طرف خارج هل داده و جایش را بگیرد. متأسفانه برخی از کودکان به دلائلی چون ضربه، شکستگی و پوسیدگی دندانهایشان را زود از دست می دهند. در این مواقع کاربرد وسایلی بنام فضا نگهدار بجای آن توصیه می‌گردد تا از دست دادن فضا برای رویش دندانهای دائمی واقع در زیر آنها و نهایتاً مشکلات ارتودنسی در آینده جلوگیری شود. توصیه می‌گردد دندانهای شیری تا حدامکان ترمیم و نگهداری شوند. چرا؟ دندانهای شیری که نهایتاً خودشان می‌افتند؟!      برای حفظ سلامتی کودکان در حال و آینده، وجود دندانهای شیری بسیاراهمیت دارد. آنها در تکامل طبیعی فک و عضلات نقش دارند. علاوه بر جویدن و صحبت کردن، فضا را برای رویش دندانهای زیرین حفظ نموده و آنها را به جایگاه اصلی شان هدایت می‌کنند. از یاد نبرید برخی از دندانهای شیری نباید تا سن 13-11 سالگی بیفتند. چگونه دندان شیری از دست رفته می‌تواند موجب بروز مشکلات در دندانهای دائمی شود؟      اگر یک یا چند دندان شیری زود از دست داده شوند دندانهای کناری آنها ممکن است خم شده و یا به داخل فضای حاصله حرکت کنند. ضمناً دندانهای موجود در فک مقابل هم ممکن است به سمت آن فضای خالی حرکت نمایند. وقتی که دندانها فضای حاصل از کشیده شدن دندان شیری را پر و اشغال نمودند، دیگر جایی برای رویش دندان دائمی جانشین آن که قرار است چند سال بعد رویش نماید باقی نمی‌ماند و ناچاراً یا نهفته باقی مانده و یا کج درآمده و ردیف دندانها را بهم می‌زند و نیاز به درمان ارتودنسی پیش می‌آید. فضا نگهدار چیست؟      فضا نگهدارنده‌ها اسباب‌های کوچکی هستند که از فلز یا مواد پلاستیکی ساخته شده و بخوبی با دهان بیمار تطابق می‌یابند. بیشتر کودکان ظرف چند روز اول با آن خود را وفق داده و به آن عادت می‌کنند. فضا نگهدار ثابت   فضا نگهدار متحرک فضا نگهدار چگونه به این کودکان کمک می‌کند؟      فضا نگهدارنده‌ها باعث نگهداری و حفظ فضای حاصل از کشیدن دندانهای شیری، با ممانعت از حرکت دندانهای کناری به داخل آن می‌شوند و نهایتاً دندان دائمی جانشین شونده در سن مناسب و در جای خود رویش می‌کند. استفاده از این دستگاهها به منظور حفظ فضا، برای کودکان بسیار راحت‌تر و قابل قبول‌تر خواهد بود تا اینکه بعداً مجبور باشند با استفاده از دستگاههای ارتودنسی دندانها بجای خود هدایت شوند. چه مراقبت‌های ویژه‌ای برای فضا نگهدارنده‌ها لازم است؟      دندانپزشکان اطفال چهار توصیه و قانون برای مراقبت از این دستگاهها دارند: 1 - عدم استفاده از شیرینی‌جات چسبنده و کشدار و جویدن آدامس 2 - فشار وارد نکردن و یا عدم تکان دادن آن با انگشت یا زبان 3 - تمیز نگهداشتن آنها با مسواک 4 - معاینات منظم دندانپزشکی (ssc)روکش دندان شیری      این روکشهای فولادی زنگ نزن به رنگ فلزی بوده و در موارد خاص با توجه به نظر دندانپزشک تجویز می‌شوند:ترمیم دندانهای شیری یا دائمی جوان با ضایعات پوسیدگی وسیع، ترمیم دندانهای با ناهنجاری ارثی، ترمیم پس از درمان ریشه دندان شیری یا دائمی که خطر شکستگی ساختمان تاج باقیمانده زیاد است، ترمیم دندان شکسته و ترمیم دندانها در افراد ناتوان یا کسانی که بهداشت دهانی فوق‌العاده ضعیفی دارند واحتمال دارد سایر مواد در دهان آنها با شکست روبرو شود. روکش با مواد سمانی خاص به دندان چسبانده می‌شود و وجود آن هیچ مشکلی در لق شدن دندان شیری و رویش جانشین دائمی آن ایجاد نمی‌کند. در صورتی که روکش لق شده بود، بلافاصله به دندانپزشک مراجعه نمائید تا مجدداً آن را با دندان تطابق داده و سمان کند. لازم به ذکر است که بلع احتمالی روکش بسیار نادر بوده و در صورت وقوع معمولاً بدون هیچ مشکلی در عرض 10-7 روز دفع می‌گردد.       پریودنتیکس(تخصص بیماریهای لثه) - این تخصص به پیشگیری و درمان بیماریهای بافتهای حمایت کننده مجاور دندانها و حفظ سلامت، عملکرد و زیبایی این ساختارها(لثه، استخوان فک و ...) می پردازد. مراقبت های لازم بعد از جراحی لثه 1 - بعد از جراحی لثه، دندانپزشک لثه را بخیه نموده و بمنظور حفاظت موضع از تحریکات با استفاده از خمیر پانسمان آنجا را می پوشاند. خمیر پانسمان در عرض چند ساعت سفت می گردد. لذا از برداشتن و دستکاری آن با دست و زبان و یا از مکیدن آن خودداری کنید. جدا شدن تکه ای از آن مهم نبوده ، ولی اگر تیز و ناراحت کننده بود و احیاناً درد داشتید، به کلینیک مراجعه کنید. 2 - بعد از رفتن بیحسی ممکن است درد مختصری داشته باشید که می توانید از مسکن های تجویز شده استفاده کنید. 3 - فعالیت های روزمره خود را می توانید داشته باشید، ولی توصیه می گردد از انجام فعالیت های شدید بدنی و حمام گرم تا چند روز اجتناب کنید. 4 - ممکن است بعداز عمل مقداری تورم در صورت دیده شود که طی 4-3 روز از بین می رود پیشنهاد می گردد بمنظور پیشگیری و یا کاستن تورم یا خونریزی بعد از عمل از بیرون دهان، با استفاده از کیسه آب یخ کمپرس سرد گردد(ده دقیقه یکبار و بمدت چند دقیقه)اگر تورم شدید و توأم با تب و علائم دیگر بود به جراح لثه اطلاع دهید. 5 - ممکن است مقداری ضعف، تب و لرز خفیفی در 24 ساعت اول داشته باشید در صورت شدید شدن با پزشک معالج خود تماس بگیرید. 6 - خروج مقداری خونابه در روز اول (معمولاً 5-4 ساعت اولیه) طبیعی بوده و مهم نمی باشد. ولی در صورت عارض شدن خونریزی، یک تکه گاز استریل خیس شده را در محل روی پانسمان قرار داده و با فشار انگشتان با مدت 15-10 دقیقه نگهدارید. اگر خونریزی از بین نرفت و یا تشدید گردید، لازم است با کلینیک تماس بگیرید. 7 - بهتر است روز اول از غذاهای مایع و سرد استفاده کنید. از روز بعد از غذاهای نرم استفاده نموده و جویدن را با طرف دیگر فک که پانسمان ندارد انجام دهید. - در روز اول بعد از جراحی از دهانشویه استفاده نکرده و مسواک نزنید. از روز بعد مسواک زدن را آغاز نموده و می توانید از دهانشویه (در صورت تجویز) استفاده کنید، در صورت تجویز دهانشویه از آن به ملایمت و بدون فشار پمپی استفاده نمائید. 8 - از خوردن و آشامیدن میوه های ترش، آب میوه و نوشیدنی های ترش مزه که باعث تحریک لثه و دندان و یا بروز درد می گردد پرهیز نموده و ضمناً سیگار نکشید. 9 - پس از برداشته شدن پانسمان و کشیدن بخیه ها می توانید دندانهای ناحیه عمل شده را با مسواک و به آرامی و با ملاحظه زیاد تمیز کنید و دقت نمائید که از وارد شدن ضربه و فشار به لثه جلوگیری شود. ممکن است در روزهای اول و شروع مسواک زدن ناحیه عمل شده، مقداری لثه خونریزی داشته باشد که عادی بوده و تمیز کردن را بخاطر آن متوقف نکنید. 10 - به علت لخت شدن طوق دندان به دنبال جراحی لثه، ممکن است دندان مقداری به تحریکات حرارتی مثل سرما و گرما حساس شود که به مرور کم شده و از بین می رود. از خمیر دندانهایی که بدین منظور ساخته شده اند(در صورت تجویز) می توانید استفاده کنید. پریودونتیت(پیوره)      دندانها مستقیماً به استخوان نچسبیده اند بلکه توسط الیافی به نام پریودونتال لیگامنت و یا الیاف نگهدارنده دندان به استخوان وصل می باشند. به مجموعه این الیاف، لثه - استخوان لانه دندانی و سمان پوشاننده ریشه دندان - انساج نگهدارنده دندان و بافتهای اطراف دندان (Periodontal tissue ) اطلاق می گردد. وظیفه این بافتها تغذیه، حفظ و نگهداری دندان در استخوان به نحوی است که بتوانند وظیفه شان را بخوبی انجام دهند. دندانها ممکن است کاملاً سالم باشند ولی در اثر بیماری بافتهای نگهدارنده نه تنها لق شده، بلکه عفونت ناشی از آن به سایر دندانها و اعضای دیگر بدن نیز آسیب برساند. به بیماری بافتهای نگهدارنده دندان پریودونتیت (پیوره) گفته می شود. بیماریهای آماسی و پیوره بسیارشایع بوده و یکی از دلایل عمده از دست دادن دندان می باشد. از اینرو حفظ سلامت انساج نگهدارنده دندان بسیار حائظ اهمیت می باشد. علائم بیماری پریودنتیت چیست؟      مهم ترین علائم پیوره عبارتند از: قرمزی و تورم لثه، خونریزی و یا خرونریزی و یا خروج چرک، بوی بد، لق شدن و یا افزایش لقی یک یا چند دندان، ایجاد فاصله بین دندانها، جدا شدن لثه از دندان و عمیق شدن شیار بین لثه و دندان، تحلیل لثه(گاهاً) و درد مبهم و یا خارش دار بین دندانها. معمولاً بیماریهای لثه در مراحل اولیه بدون درد بوده و به همین دلیل ممکن است بیمار متوجه پیشرفت تدریجی آن نگردد و یا توجهی به خونریزی گهگاه آن به هنگام مسواک زدن و یا غذا خوردن نداشته باشد. لذا برای حفظ و سلامت لثه و دندانها لازم است معاینات منظم دندانپزشکی صورت گیرد. در بعضی موارد علیرغم جدا و عمیق شدن شیار لثه ای، لبه لثه در محل طبیعی خود به نظر می آید و پیشرفت بیماری ممکن است از دید بیمار پنهان بماند. عامل ایجاد کننده پیوره چیست؟      عامل ایجاد کننده پیوره، میکروبهایی هستند که در محیط دهان وجود داشته و بصورت یک لایه بیرنگ و چسبنده به هم بر روی سطح دندان و لثه تجمع می یابند. به این لایه بیرنگ که حاوی خرده های غذایی و بزاق بوده و به دندان چسبندگی دارد، پلاک میکروبی، با کشیدن ناخن بر دندان به زیر ناخن جمع شده و به راحتی با مسواک زدن پاک می شود. سیر بیمار پریودونتیت چگونه است؟      اگر التهاب لثه با عدم رعایت بهداشت دهان ودندان ماندگار شود عفونت به بافتهای عمقی تر چون استخوان لانه دندانی و الیاف نگهدارنده دندان سرایت نموده و باعث تحلیل استخوان و اضمحلال الیاف نگهدارنده شده و نهایتاً منجر به لقی و از دست دادن دندان می گردد. نحوه پیشگیری از بیماری پریودونتیت چگونه است؟      تمیز کردن دندانها توسط مسواک، نخ و خمیر دندان در جلوگیری از بروز بیماریهای لثه بسیار مؤثر است. ضمناً مراجعات منظم هر 6 ماه یکبار به دندانپزشک توصیه می گردد. آیا بیماری پریودونتیت مسری است؟      خیر، ابتلای این بیماری از طریق سرایت صورت نمی گیرد. علاوه بر استعداد شخصی وجود عامل بوجود آورنده آن که پلاک میکروبی می باشد، لازم است. توصیه می گردد علیرغم غیر مسری بودن بیماری، همیشه از وسایل بهداشتی شخصی استفاده گردد. درمان چیست؟      درمان بستگی به شدت بیماری لثه دارد. در مراحل اولیه با یک جرم گیری کامل و تمیز کردن سطح دندان بیماری از بین می رود. در مراحل پیشرفته تر درمان شامل کورتاژ و یا جراحی لثه می باشد. در جراحی لثه، دندانپزشک بعد از بیحس نمودن لثه به آرامی اقدام به برش لثه نموده و آن را کنار میزند و سپس اقدام به برداشتن بافتهای بیمار شده و تمیز و صاف نمودن سطح ریشه دندان نموده، ضمناً فرم لثه و استخوان راتصحیح می کند. در خاتمه عمل لثه به جای خود برگردانده شده و بخیه زده می شود و نهایتاً خمیری که پک جراحی نامیده می شود بمنظور محافظت، به مدت حداکثر یک هفته بر روی ناحیه عمل گذاشته شده می شود. در پیوره عمق شیاربین لثه و دندان که در مواقع طبیعی بین 0/5 تا 1 میلیمتر میباشد، عمیق شده و پاکت(Pocket) نامیده می شود. پاکت مکان مناسبی برای رشد و فعالیت میکروبهاست. بدیهی است از شرایط بیماری بعلت عمق پاکت، امکان پاک کردن کامل آن با مسواک و نخ و دیگر روشهای بهداشتی میسر نمی باشد. لذا، هدف از عمل جراحی لثه، فراهم آوردن شرایطی است که بیمار بتواند دندانها را به راحتی تمیز نماید. بنابراین عمل جراحی لثه یک عمل بازدارنده و ممانعت کننده از پیشرفت بیماری است. آیا عود بیماری لثه حقیقت دارد؟      در درمان پریودنتیت کنترل و حذف بیماری زمینه ای اصل بوده و ضمناً بیمار باید رعایت کامل بهداشت دهان و دندان را بنماید. بدیهی است که اگر دستورات داده شده در این خصوص عمل نشود، پلاک میکروبی بر دندانها تجمع یافته و ممکن است بیماری عود نماید. بنابراین رعایت کامل بهداشت دهان و دندان در پیشگیری از بروز پریودونتیت مجدد نقش بسیار مؤثری دارد. لثه سالم، ژنژیویت(آماس لثه) و جرم گیری      مخاط پوشاننده دهان در نواحی دندانی لثه نام دارد. لثه سالم به رنگ صورتی بوده، سفت و چسبیده به استخوان و دندان با نمایی شبیه پوست پرتقال می باشد. ضمناً لثه سالم فاقد تورم، قرمزی و آماس می باشد. دندانها مستقیماً به استخوان نچسبیده اند و توسط الیافی که پریودونتال لیگامنت نامیده می شود به استخوان وصل شده و نگهداشته می شوند. به مجموعه ساختمانی متشکل از لثه، استخوان ناحیه دندانی، الیاف نگهدارنده و سمان که سطح ریشه را پوشانیده است، بافتهای اطراف دندان (Periodontal tissue ) گفته می شود. وظیفه این بافتها تغذیه و نگهداری دندانها در حفره های استخوان فک به نحوی است که بتوانند وظیفه شان را انجام دهند. علائم بیماری آماس لثه چیست؟ - خونریزی لثه به هنگام مسواک زدن و در اثر معاینات دندانپزشکی - تغییر رنگ لثه به سمت قرمز و یاقرمز مایل به آبی - جدا شدن لثه از دندان،تورم و زیاد شدن عمق شیار بین لثه و دندان - احتمال بو و طعم بد دهان - درد معمولاً وجود نداشته و در معاینه رادیوگرافیک تحلیل استخوان نیز دیده نمی شود. عامل ایجاد کننده بیماری لثه چیست؟      عامل ایجاد کننده بیماریهای لثه میکروبهایی است که در محیط دهان وجود دارند. میکروبها بر روی دندانها تجمع یافته و بصورت یک لایه بیرنگ و چسبنده ای به دندان و لثه چسبیده و باعث آماس لثه می شوند. پلاک میکروبی چیست؟      به لایه مذکور که بیرنگ و چسبنده بوده و از تجمع میکروبهای دهان بر روی زمینه و لایه چسبنده ای از بزاق تشکیل می شود، پلاک میکروبی گفته می شود که حاوی مقادیری از خرده های غذایی نیز می باشد. این لایه ، با کشیدن ناخن بر دندان به زیر ناخن جمع شده و به راحتی با مسواک زدن پاک می شود ولی با شستشوی فقط با آب و یا دهانشویه های معمولی پاک نمی گردند. لذا بایستی برای پاک کردن آن از وسایلی چون مسواک و خمیر دندان و نخ دندان استفاده کرد. جرم چیست؟      اگر پلاک میکروبی هر روز و یا در مراحل اولیه از سطح دندان تمیز نشود، املاح موجود در بزاق و مواد غذایی برآن رسوب نموده و منجر به ایجاد جرم دندان که سخت می باشد، میگردد. جرم با مسواک زدن پاک نشده و با عمل جرم گیری توسط دندانپزشک برداشته می شود.   قبل از جرم گیری   پس از جرم گیری چگونه می توان از آماس لثه جلوگیری کرد؟      با رعایت بهداشت دهان ودندان به کمک وسایلی چون مسواک، خمیر دندان و نخ دندان و برداشتن پلاک میکروبی آماس لثه بوجود نمی آید. در صورتیکه پلاک تبدیل به جرم شده باشد، جرمگیری توسط دندانپزشک توصیه می گردد. آیا جرم گیری به دندان صدمه می زند؟      خیر، جرم دندان علاوه بر اینکه برای لثه و بافتهای نگهدارنده دندان مضر می باشد محلی نیز برای تجمع و تکثیر میکروبهای پوسیدگی زا است. با عمل جرم گیری تعداد این میکروبها دردهان به مراتب کمتر می شود. با برداشته شدن جرم، بیمار ممکن است با زبانش حس کند که دندانش خالی شده است. این احساس همراه با مقداری حساسیت به سرما یا گرما (بعد از جرم گیری) این تصور غلط را تقویت نموده است که شاید دندانهایش در حین جرم گیری تراش خورده باشند، در صورتیکه مکانیزم دستگاه جرم گیری لرزشی بوده و قادر به تراش نمی باشد. علت حساسیت دندان به سرما بعد از جرم گیری چیست؟      دندان دارای حس بوده و در ناحیه طوق بسیار حساس تر می باشد. وجود جرم بر طوق دندان به علت ضخامتی که دارد به عنوان یک عایق حرارتی عمل می کند و یا به عبارت دیگر جلوی حس دندان را می گیرد. با برداشته شدن آن بدیهی است که دندان بهتر متوجه تغییرات حرارتی می گردد، ضمناً بر اثر وجود جرم لثه پرخون و متورم شده و با عمل جرم گیری التهاب آن فروکش می کند لذا مقدار بیشتری از دندان نسبت به حالتی که قبلاً آماس لثه وجود داشته در دهان دیده می شود و این خود باعث احساس بیشتر تغییرات حرارتی می گردد. حساس شدن به سرما را می توان به احساسی که بدن انسان بعد از استحمام دارد، تشبیه نمود. حساسیت به سرما همیشه و غالباً بوجود نیامده و در صورت ایجاد، گذرا و موقتی بوده و جای هیچگونه نگرانی ندارد. آیا دندان بعد از جرم گیری لق می شود؟      خیر، با تجمع تدریجی جرم بر دندان، لثه و به دنبال آن مقداری از استخوان نگهدارنده دندان تحلیل می رود. در حقیقت دندان به این دلیل قبلاً لق شده ولی به علت انباشتگی و یکپارچگی جرم و چسبیده شدن دندانها به هم توسط آن، این حالت درک نشده و یا برداشته شدن جرم کشف می گردد و بیمار آن را منتسب به عمل جرم گیری می داند. یک ضرب المثل می گوید « جلوی ضرر را از هرکجا بگیری، منفعت است». لق شدن دندان منوط به تحلیل استخوان و انساج نگهدارنده دندان در اثر جرم و پلاک میکروبی است و در همه موارد بخصوص در مراحل اولیه بیماریهای لثه و بافتهای اطراف دندان دیده نمی شود. آیا جرم گیری درد دارد؟      خیر، موردی برای بیحس کردن دندان به هنگام جرم گیری وجود ندارد. جرم گیری یا توسط قلم های دستی و یا با دستگاه صورت می گیرد. نوک قلم دستگاه جرم گیری دارای لرزش و نوساناتی می باشد که با زدن ضربه های بسیار کوتاه بر جرم، آن را پاک می کند و دندان را نمی تراشد، آب دستگاه علاوه بر تمیز کردن و شستشو، دندان را نیز خنک می کند. جرم گیری را هر چند وقت باید انجام داد؟      بسیاری از اشخاص با یکبار جرم گیری و رعایت همیشگی بهداشت دهان و دندان ممکن است تا مدت ها نیازی به جرم گیری مجدد نداشته باشند. بدیهی است که هرگونه کوتاهی در رعایت اصول بهداشت دهان منجر به تجمع دوباره جرم خواهد شد. ضمناً بعضی از بیماران به علت دارا بودن بزاقی با ویژگی های خاص از نظر میزان ترشح و ترکیب، بسیار مستعد به تشکیل جرم هستند، ضمناً استعداد به بیماریهای لثه در خانواده هایی بیشتر می باشد. در این گروه از بیماران توصیه می گردد جرم گیری در تناوب زمانی کوتاهتری انجام شود. آیا استفاده از  ضد جرم مفید می باشد؟      خیر، جرم با مسواک و خمیر دندان پاک نشده و برای این منظور از دندانپزشکان باید کمک گرفت، ضمناً خمیر دندانهایی که به عنوان ضد جرم معرفی شده اند دارای مقادیر زیادی از مواد ساینده بوده و فقط رنگ و لکه های رسوب نموده بر دندان را که Stain (زنگ) نام دارد، تمیز می کنند و استفاده همیشگی از آنها توصیه نمی گردد. این خمیردندانها، بعلت دارا بودن مواد ساینده زیاد،ایجاد خراش های بسیار ظریف بر سطح دندانها نموده و زمینه را برای تجمع و چسبندگی بیشتر پلاک میکروبی فراهم می آورند. بیماریهای لثه لثه سالم چه خصوصیاتی دارد؟      لثه سالم دارای قوای محکمی بوده و کاملاً بر روی استخوان چسبیده است. همچنین در محل تماس با دندان کاملاً صاف و دارای لبه تیز می باشد. رنگ لثه سالم صورتی است،‌ولی در برخی افراد که رنگ چهره تیره دارند،‌ روی لثه آنها هم لکه های قهوه ای رنگ دیده می شود. اگر سایر علایم لثه سالم مشاهده می گردد و فقط رنگ آن قهوه ای است این لثه هم سالم می باشد. علت ایجاد بیماری لثه چیست؟      وقتی پلاک میکروبی در کنار لثه باقی بماند با ترشح مواد سمی به لثه آسیب می رساند. هرچه پلاک مدت طولانی تری بر روی دندانها بماند،‌ مواد سمی بیشتری ترشح شده و آسیب به لثه بیشتر خواهد شد. بتدریج با رسوب مواد معدنی در پلاک، جنس پلاک سخت تر شده و به صورت لایه آهکی سختی به دندان می چسبد. به این لایه آهکی که به رنگ سفید، زرد یا قهوه ای رنگ می باشد جرم گویند. جرم پس از تشکیل به دلیل سطح خشن و ناصافی که دارد باعث تجمع بیشتر پلاک بر روی دندانها شده و بیماری لثه را شدید تر می کند. نشانه های بیماری لثه      در آغاز بیماری، لثه قرمز رنگ و پرخون شده و همچنین لبه های تیز لثه حالت تورم پیدا کرده و برجسته می شود. قوام لثه نیز شل می گردد و در هنگام خوردن میوه های سفت و یا مسواک زدن خونریزی میکند. معمولاً در این مواقع فرد از مسواک زدن خودداری می کند،‌که این مسأله باعث شدیدتر شدن بیماری لثه می گردد. در این حالت به بیماری لثه، التهاب لثه یا ژنژیویت می گویند. وقتی بیماری ادامه پیدا کند،‌ لثه شروع به تحلیل رفتن می کند. منظور از تحلیل رفتن لثه،‌این است که لثه به طرف ریشه دندان کشیده می شود. به تدریج بیماری از لثه عبور کرده و به نواحی زیرین یعنی استخوانهای دور دندان سرایت می کند و باعث تحلیل رفتن استخوان نیز می شود. با شروع تحلیل استخوان، دندانها بتدریج لق شده تا زمانی که با کوچکترین فشاری دندان کنده می شود. پیشگیری و درمان بیماری لثه      مسواک کردن مرتب و به روش صحیح،‌همانگونه که باعث سلامت دندانها می شود،‌سلامت لثه ها را نیز تأمین می کند. برخلاف تصور برخی از مردم که با شروع بیماری لثه و خون ریزی از آن در هنگام مسواک کردن،‌استفاده از مسواک را ترک می کنند،‌باید گفت در این هنگام مسواک کردن را بایستی بادقت و توجه بیشتری انجام داد. حتی لازم است تعداد دفعات مسواک کردن را ببیشتر کرد. معمولا در خیلی ار موارد مسواک کردن صحیح باعث بهبود بیماری لثه می شود همینطور استفاده از نخ دندان در سلامت لثه ها بسیار مفید است زیرا پلاک میکروبی در نواحی بین دندانی تجمع بیشتری دارد و برداشتن آنها توسط نخ دندان،‌به سالم ماندن لثه ها کمک می کند. استفاده از دهان شویه آب نمک ( نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب جوشیده سرد شده ) همراه با ماساژ لثه ها نیز مؤثر می باشد، اگر بر روی دندانها جرم تشکیل شده باشد، لازم است حتماً دندانها جرم گیری شوند. برخی از مردم جرم گیری را برای مینای دندان مضر می دانند . ولی برخلاف تصور آنها،‌جرم گیری نه تنها برای دندان ضرری ندارد، بلکه با برداشتن مواد خشن و پلک میکروبی از سطح دندان ، به سلامت لثه ها نیز کمک می کند.