تخصص جراحی و ارتو

جراحی فک و دهان و صورت - تخصصی دردندانپزشکی است که شامل تشخیص، جراحی و درمانهای کمکی بیماریها، صدمات و نقایص عملکردی و زیبایی بافتهای نرم و سخت ناحیه دهان و فک و صورت می باشد.  کشیدن دندان      وقتی شما دندانی داریدکه باید کشیده شود، دندانپزشک ابتدا ناحیه را کاملاً بی حس می نماید تا شما احساس ناراحتی ننمائید. پس از کشیدن دندان، دندانپزشک به شما می گوید که چه رژیم غذایی را باید رعایت کنید. در اغلب موارد میزان خونریزی نرمال است. از هر چیزی که ممکن است مانع بهبودی طبیعی شود، خودداری کنید. معمولاً بهتر است تا 24 ساعت، سیگار نکشید.دهانتان را به شدت با آب نشوئید و از نی برای نوشیدن مایعات استفاده نکنید. این کارها باعث جابجا شدن لخته و تأخیر در بهبود می شود. در چند روز اول، اگر شما باید دهانتان را با آب بشوئید، این کار را به آرامی انجام دهید. برای پیشگیری از بروز تورم در ناحیه، یک پارچه سرد یا کیف یخ را در روی ناحیه قرار دهید. در مورد داروهایی که برای کنترل درد می توانیداستفاده نمائید، از دندانپزشکتان سؤال کنید. شما می توانیدسایر دندانها را مطابق معمول مسواک زده و نخ بکشید، ولی دندان مجاور دندان کشیده شده را تمیز نکنید. مراقبت های بعد از کشیدن دندان 1 - تکه گاز گذاشته شده بر محل دندان کشیده شده را به مدت حداقل نیم ساعت با فشار ملایم فک در دهان نگهدارید. 2 - از مک زدن و خالی نمودن مکررآب دهان خودداری کنید. 3 - از خوردن اغذیه سفت و نوشیدنی های داغ در روز اول اجتناب نمائید. 4 - از کشیدن سیگار و پیپ و استفاده از نی برای نوشیدن مایعات تا چند روز خودداری نمائید. 5 - شب اول آن ناحیه مسواک نشود. 6 - از روز دوم باآب و نمک رقیق ولرم و یا محلول شستشوی نمکی روزانه چند بار دهان را به آرامی و بدون پمپاژ نمودن شستشو دهید. 7 - خروج و نشست مقداری خونابه از محل دندان کشیده شده به مدت 2-1 روز طبیعی بوده ونیازی به ویزیت دندانپزشکی ندارد. 8 - در صورت عارض شدن خونریزی در منزل، یک تکه گاز استریل مرطوب شده را بر روی محل دندان کشیده شده گذاشته و با فشار ملایم دهان را ببندید و ضمناً از بیرون دهان، کمپرس سرد (کیسه یخ) نمائید. 9 - در صورتی که خونریزی شدید و غیر قابل کنترل باشد به کلینیک مراجعه نموده و از گذاشتن داروها و مواد محتلف بر موضع اجتناب نمائید. 10 - در صورت عارض شدن درد از استامینوفن استفاده نمائید و از مصرف داروهای مسکن ضد التهابی مثل آسپرین و بروفن به علت اینکه خاصیت ضدانعقادی دارند، خودداری نمائید. 11 - در صورت بروز تورم و عفونت با کلینیک تماس بگیرید. 12 - توجه داشته باشید به علت طولانی بودن زمان بیحسی( معمولاً 4-3 ساعت) و بیحس بودن بافتهای نرم اطراف دندان، لب، گونه یا زبان گاز گرفته نشود. 13 - گاهی اوقات به علت درآمدن لخته خون از حفره دندان کشیده شده، عارضه ای بوجود می آید که اصطلاحاً درای ساکت (حفره خشک) نامیده میشود. این عارضه درد نسبتاً شدیدی داشته و بعد از 3-2 روز بوجود می آید. در صورت بروز آن به کلینیک مراجعه نمائید. 14 - دهان تا چند روز بعد از کشیدن دندان بد طعم بوده و بوی نامطبوعی دارد که طبیعی بوده و نشانه وجود عفونت نمی باشد. مراقبت های لازم بعد از عمل جراحی دندان 1 - تکه گاز گذاشته شده بر محل دندان کشیده شده را به مدت حداقل نیم ساعت با فشار ملایم فک در دهان نگهدارید. 2 - به علت طولانی بودن زمان بیحسی (معمولاً 4-3 ساعت) و بیحس بودن بافتهای نرم اطراف دندان، مواظب باشید لب، گونه یا زبان گاز گرفته نشود. 3 - از شستشوی دهان در روز جراحی خودداری نمائید و از مک زدن و خالی کردن مکرر آب دهان اجتناب نمائید. 4 - از روز دوم دهان را به آرامی با سرم نمکی شستشو یا آب نمک رقیق شده و یا محلول ضد عفونی تجویز شده، بعد از هر وعده غذا و در ساعات بیداری، هر سه ساعت شستشو دهید. 5 - مقداری نشت خونابه به مدت چندین ساعت بعد از جراحی دهان طبیعی است. در صورت بروز خونریزی تکه ای گاز استریل بر موضع قرار داده و با فشار ملایم دندانهای مقابل بر روی آن به مدت 30 دقیقه نگهدارید. در صورت ادامه خونریزی این عمل را تکرار نموده و از تعویض گاز با فاصله های زمانی کمتراز 30 دقیقه خودداری نمائید. 6 - بعد از انجام جراحی بر روی جراحت داخل دهان قشر خاکستری رنگی ممکن است دیده شود و دهان تا چند روز بدطعم و بوی نامطبوعی دارد. این حالات طبیعی بوده و نشانگر وجود عفونت نمی باشد. 7 - روز اول رژیم غذایی مایع یا نرم ولرم یا سرد داشته باشید و از روز بعد در صورت عدم ناراحتی از غذاهای معمولی می توانید استفاده کنید (با طرف دیگر فک غذا جویده شود). صرف مایعات و غذاهای کافی و مقوی بعد از جراحی ضروری بوده و در التیام و بهبودی شما تأثیر بسزایی دارد. مراقب باشید از فشار مستقیم لقمه غذایی بر روی ناحیه بخیه زده شده تا یک هفته اجتناب شود. 8 - تورم و درد بعد از جراحی قابل انتظار است. کاربرد کمپرس سرد(کیسه یخ) از خارج دهان، بعد از جراحی و ادامه آن در روز اول (متناوباً) در کاهش تورم مؤثر است. 9 - حداکثر تورم در مدت 48-24 ساعت بعد از جراحی بوجود می آید که سپس تدریجاً کاهش یافته و طی 10-7 روز از بین می رود. 10 - گاهی اوقات بعد از کشیده شدن دندان، لخته خونی از حفره دندان کشیده شده جدا شده و عارضه ای بوجود می آید که اصطلاحاً درای ساکت (حفره خشک) نامیده می شود. این عارضه چند روز بعد از درآمدن لخته ایجاد شده و درد نسبتاً شدیدی دارد. در صورت حادث شدن این عارضه با کلینیک تماس بگیرید. 11 - بعد از جراحی تا چند روز از کشیدن سیگار و پیپ و استفاده از نی برای نوشیدن مایعات خودداری نمائید. 12 - قرار دادن دو بالش در زیر سر به هنگام استراحت توصیه می گردد. 13 - مسواک زدن دندانها از روز بعد از جراحی بدون اشکال بوده و دقت نمائید به مدت یک هفته از مسواک زدن مستقیم بخیه ها خودداری شود. 14 - یک هفته بعد از عمل جراحی جهت کشیدن نخ های بخیه به کلینیک مراجعه نمائید.

ارتودنتیکس(متخصص ارتودنسی)- این تخصص بخشی از دندانپزشکی است که درارتباط با کنترل، هدایت وتصحیح بافتهای دهانی صورتی در حال رویش یا بالغ می باشد مثل وضعیت هایی که نیاز به جابجایی دندانها دارد، تصحیح روابط نامناسب فکی و دندانی، تنظیم و تصحیح روابط بین دندانها و استخوانهای سر و صورت. مسئولیت اصلی ارتودنتیست، تشخیص، پیشگیری، تفسیر و درمان انواع جفت شدن غلط دندانها و تغییرات بافتهای مجاور آنها می باشد. مال اکلوژن مال اکلوژن چیست؟      مال اکلوژن، به وضعیت قرارگیری غیر طبیعی دندانها و یا فکین گفته می شود و انحرافی از رشد و تکامل می باشد که بر جفت گیری دندانها، توانائی در تمیزکردن دندانها، سلامت لثه، رشد فکری و در یادگیری تکلم، تأثیر می گذارد. علت مال اکلوژن چیست؟      هم ارث و هم محیط نقش مهمی را در ایجاد مال اکلوژن دارند. شکل و اندازة صورت، فکین و دندانها غالباً بوسیله توارث انتقال می یابند. عوامل محیطی ایجاد کننده مال اکلوژن زیاد بوده و اغلب آنها توسط دندانپزشک کودکان قابل کنترل می باشند و عمده ترین آن پوسیدگی دندانهای شیری و یا زود از دست دادن آنها می باشد. دندانپزشک به چه اطلاعاتی نیاز دارد تا شکل گیری و پیشرفت مال اکلوژن را ارزیابی کند؟      چگونگی و ترکیب مشکلات اختصاصی هر بیمار، محدوده و مراحل معاینه و تشخیص را معین می کند. حین معاینات کلینیکی، دندانپزشک تاریخچه ای از سوابق پزشکی و دندانپزشکی می گیرد، از دندانها قالب گیری بعمل آورده و آنها را با گچ دندانپزشکی می ریزد. این قالب های مطالعه علاوه بر اینکه روابط دندانها را نشان داده و در طرح درمان کمک کننده می باشد، ماخذی نیز برای بررسی پیشرفت درمان می باشند. تهیه عکس های معمولی از صورت و دندانها نیز یک رکورد و ثبت قبل از درمان است. تعدادی رادیوگرافی نیز ممکن است برای تشخیص پیشرفت مال اکلوژن نیاز باشد. رادیو گرافی رایج در این زمینه پانورامیک می باشد که همه دندانها را در یک کلیشه نشان می دهد. رادیوگرافی دیگر سفالومتری جانبی می باشد که بصورت نیم رخ رابطه دندانها و فکین را نسبت به صورت و جمجمه نشان می دهد. از چه دستگاههایی برای تصحیح مال اکلوژن استفاده می شود؟      بطور کلی از 2 نوع دستگاه برای این منظور استفاده می شود: 1- دستگاههای متحرک 2- دستگاههای ثابت. دستگاه متحرک از سیم و مواد پلاستیکی (اکریل) ساخته می شود و توسط بیمار در دهان گذاشته و برداشته میشود. بعضی از انواع آن بطور همزمان دندانهای بالا و پایین را در بر می گیرد. کلاً گرفتن نتیجه مطلوب درمانی با این دستگاهها منوط به همکاری، پذیرش و استفاده صحیح بیمار از آن و آموزش کامل از طرف دندانپزشک به بیمار، میباشد. مزیت عمده دستگاههای متحرک این است که به راحتی برداشته شده و تمیز می شوند. دستگاههای ثابت عبارتند از قطعاتی بنام براکت که مستقیماً به دندانها چسبانده می شوند و سیم در داخل آنها گذاشته می شود، این دستگاهها کنترل بهتری بر حرکات دندانی دارند. به علت گیر غذایی در اطراف این دستگاهها، همکاری بیمار در تمیز کردن دندانها و رعایت بهداشت دهان به منظور جلوگیری از پوسیدگی الزامی است. چه مدت زمانی طول می کشد تا مال اکلوژن درمان شود؟      دوره درمان برای هر ناهنجاری بستگی به نوع مال اکلوژن، شدت و پیشرفت آن و رشد کودک و همکاری وی دارد. دندانپزشک مدت زمان لازم برای انجام درمان اولیه را بطور تقریبی تخمین می زند. آیا کشیدن دندانهای سالم بمنظور تصحیح مال اکلوژن صحیح است؟      انتخاب دقیق یک دندان شیری برای کشیده شدن ممکن است جهت هدایت رویش دندان دائمی لازم باشد. در این مواقع نیاز به کنترل بیمار در یک دوره زمانی بوده و گاهاً ممکن است از بعضی دستگاههای ارتودنسی استفاده شود ولی کشیدن دندان دائمی بستگی به چگونگی وضعیت دندانها ، میزان کمبود فضا و صورت بیمار دارد و در هر بیماری متفاوت است. بسیاری از مال اکلوژن ها بدون کشیدن درمان نمی شوند ولی مواردی وجود دارد که نیاز به کشیدن دندان نیست. نمونه هائی از انواع مال اکلوژن   موقعیت نا صحیح یک دندان   پس از درمان     روابط نا صحیح دندانها و فکین   پس از درمان     روابط نا صحیح دندانها و فکین   پس از درمان     روابط نا صحیح دندانها و فکین   پس از درمان     روابط نا صحیح دندانها و فکین   پس از درمان     روابط نا صحیح دندانها و فکین   پس از درمان     رویهم آمدگی زیاد دندانها   پس از درمان   مراقبت های اولیه ارتودنسی(ارتودنسی پیشگیری) هرگز آنقدر زود نیست تا نگاهی به رشد و تکامل دهان بچه شما بیفتد. یک دندانپزشک ضمن اینکه می تواند دندانها را بعد از ظاهر شدن به داخل حفره دهان تا جایگاه خود هدایت کند، می تواند مال اکلوژن، شلوغی و بهم ریختگی دندانها یا مشکلات مربوط به روابط آنها و جویدن را تشخیص دهد. معالجات ارتودنسی بموقع می توانداز پیشرفت و وسعت عارضه بوجود آمده جلوگیری کند. علت شلوغی دندانها و دیگر مشکلات ارتودنسی چه می باشد؟      مال اکلوژن ممکن است ارثی بوده و یا در اثر عوامل محیطی ایجاد شده باشد. مشکلات ارتودنسی می تواند در اثر پوسیدگی و آسیب به دندانها ایجاد شده باشد و یا در اثر زود از دست دادن دندانهای شیری، و یا اینکه از عاداتی چون تنفس دهانی، مکیدن انگشت و یا جویدن ناخن و لب، بوجود آمده باشد. دندانپزشک می تواند در ترک این عادات به شما کمک کند.   شلوغی دندانها   ردیف شدن دندانها پس از درمان چرا انجام مراقبت های ارتودنسی اولیه و بموقع با اهمیت می باشد؟      ارتودنسی بموقع به فرزند شما اعتماد به نفس می دهد و لبخند را بر لبان او می کار د، ولی سود حاصل از انجام ارتودنسی پیشگیری و اولیه به مراتب از اینها بیشتر است. دندانپزشک کودکان می تواند دندانهای کج شده را راست کند و آنها را به جایگاه صحیح شان هدایت نماید. مشکلات مربوط به جفت گیری و در هم رفتن دندانهای دو فک را اصلاح نموده و حتی از کشیدن دندان در معالجات ارتودنسی آینده جلوگیری نماید. بدیهی است که دندانهای ردیف شده و منظم را بهتر می توان تمیز کرد و این امر باعث کاهش استعداد به پوسیدگی و ناراحتی لثه می شود. نحوه درمان ارتودنسی پیشگیری چگونه است؟      بدین منظور از وسایل و دستگاههای ارتودنسی استفاده می شود. بعضی از این دستگاهها ثابت بوده و به دندان چسبانیده می شود و برخی متحرک بوده و قابل درآوردن می باشند. دندانپزشک اطفال تشخیص می دهد که از چه وسیله ای با توجه به نیاز کودک استفاده کنید، و به شما توضیح می دهد که چه معالجه ای می توان انجام داد و زمان تقریبی آن چقدر است. چه مراقبت هایی در طول درمان ارتودنسی توصیه می گردند؟      اول: مانند بسیاری از معالجات دندانپزشکی، همکاری بیمار بسیار مورد توجه بوده و او بیشترین نقش را بر عهده دارد تمیز کردن دندانها با استفاده از نخ و مسواک و نگهداری دستگاه ارتودنسی در دهان و مراقبت از آن در رأس قرار دارند. دوم: معاینات منظم دندانپزشکی در کنار ویزیت های ارتودنسی کودک شما را از پوسیدگی و بیماریهای لثه محافظت میکند. سوم: تماس فوری با دندانپزشک در زمانیکه قسمتی از دستگاه ارتودنسی شکسته شود باعث می شود که درمان ارتودنسی به روال صحیح از نظر زمانی و کارایی ادامه یابد. آیا بچه ها، با داشتن دستگاه ارتودنسی، بطور طبیعی می توانند صحبت کنند، بخورند و یا بازی کنند؟      فرزند شما می تواند رژیم غذایی عادی را داشته باشد ولی از خوردن مواد غذایی چسبنده مثل آدامس و شکلات و غذاهای سخت و زیاد سفت مثل پسته - فندق - بادام - یخ و ... با هدف جلوگیری ازشکسته شدن و کج شدن قطعات دستگاههای ارتودنسی باید خودداری کند. ممکن است بعضی از دستگاهها نحوه صحبت کردن کودکان را موقتاً تغییر دهند، ولی اغلب خود را با آن وفق داده و بعد از طی یک الی چند روز بطور عادی صحبت می کنند. عموماً بچه ها می توانند با داشتن دستگاههای ارتودنسی در دهان براحتی بدوند، جست بزنند، شنا کرده و یا بازی نمایند، ولی بایستی توجه داشت که در مواردی این فعالیتها عدم تجویز دارند. بهتر است با توجه به نوع دستگاه از دندانپزشک معالج دستورات ویژه را دریافت نمائید. مراقبت های لازم در حین درمان ارتودنسی متحرک 1 - لازمه موفقیت درمان با این دستگاهها، استفاده مداوم از آنها با توجه به زمانی است که ارتودنتیست توصیه می کند. 2 - از دستکاری اجزاء سیمی جداً خودداری نمائید، بدیهی است در صورت شکسته شدن آن علاوه بر این که درمان طولانی تر شده و نتایج بدست آمده قبلی از دست می رود، هزینه قالب گیری و ساخت دوباره آن مجدداً دریافت خواهد شد. 3 - دستگاههای پیچ داری را که برای رفع تنگی فک تجویز شده اند، 24 ساعته استفاده نمائید. 4 - استفاده متناوب و نامرتب از این دستگاهها باعث درد و ناراحتی و لقی دندانهای پایه می گردد. 5 - نتایج بدست آمده در طی چند ماه، در صورت کنار گذاشتن بی موقع و خود سرانه، ظرف چند ساعت تا چند روز سریعاً از دست خواهد رفت. لذا اکیداً توصیه می گردد، زمان تجویز شده را دقیقاً رعایت نمائید. 6 - برای حفظ و سلامتی دندانها و لثه بعد از هر بار غذا خوردن، دندانها و پلاک را مسواک زده و مجدداً پلاک در دهان گذاشته شود. 7 - در صورت شکسته شدن و یا هرگونه اتفاقی در کوتاهترین زمان با کلینیک تماس بگیرید. 8 - از کم و زیاد نمودن نیروی فنرهای فعال شده خودداری نمائید. 9 - جهت برداشتن پلاک از ناخن انگشت اشاره هر دو دست کمک گرفته و گیره های روی دندانهای کرسی را آزاد نمائید و از گرفتن اجزاء سیمی دیگر اجتناب کنید. 10 - طراحی، ساخت و دستور استفاده ازدستگاههای ارتودنسی متحرک برای هر بیماری متفاوت است، لذا فقط دستورات توصیه شده از جانب ارتودنتیست برای شخص شما را بکار ببرید. 11 - در مواقعی که از پلاک استفاده نمی شود، ان را در یک ظرف در بسته نگهداری کنید و جهت جلوگیری از شکسته شدن، از گذاشتن آنها در گوشه و کنار و جیب لباس اجتناب نمائید. 12 - مقدار نیرو، زمان و نحوه استفاده از دستگاههای خارج دهانی (چانه بندـ هدگیر ـ فیس بو ـ فیس ماسک) در موفقیت درمان تأثیر بسزائی دارد. لطفاً به دستورات داده شده در این خصوص نیز توجه فرمائید.   پلاک متحرک ارتودنسی   پلاک متحرک در دهان مراقبت های لازم در حین درمان ارتودنسی ثابت دستگاههای ارتودنسی وسائلی هستند که هزینه زیادی بابت آنها پرداخت می شود، همچنین قرار دادن آنها به دقت و نیز صرف وقت نیاز دارد. در صورت بی احتیاطی و شکسته شدن آنها نه تنها طول درمان طولانی می گردد، بلکه مشکلات خاصی چون پوسیدگی دندانها، بیماری لثه و از دست دادن فضای دندان کشیده شده و ... ایجاد می شود. لذا مراقبت از آنها و بهداشت دهان ضروری بوده و اکیداً توصیه می شود به موارد ذیل توجه نمائید: 1 - روز اول بعد از نصب براکتها بر دندانها از خوردن و آشامیدن مواد خوراکی رنگی مثل: چای، نوشابه، سس، رب، سبزی، شکلات، پاستیل و ... خودداری نمائید. 2 - در روزهای اولی که دستگاه ارتودنسی در دهان شما قرار می گیرد ممکن است دندانها حساس شده و یا احیاناً کمی درد و ناراحتی داشته باشید. اگر درد روی دندانها و لثه شدید بود با کلینیک تماس بگیرید. 3 - در طول درمان از خوردن غذاهای چسبنده مانند شکلات ، آدامس و مواد مشابه اجتناب کنید. 4 - غذاهای سخت مانند: ته دیگ، نان خشک و برگه میوه جات خورده نشود. 5 - گاز زدن به مواد غذایی سفت مانند: ساندویچ، سیب، هویج و میوه های مشابه انجام نگیرد. 6 - شکستن تنقلات مثل: تخمه، پسته، فندق، بادام و ... به هیچ وجه صورت نگیرد. 7 - هسته میوه های هسته دار مثل: هلو، شلیل، زردآلو و ... قبل از خوردن جدا شود. 8 - در موارداورژانس مثل: شکستن، خم شدن، باز و جدا شدن قسمتی از دستگاه و سیم بلافاصله با کلینیک تماس بگیرید و اصلاح آن را به وقت آینده یا روزهای بعد موکول نکنید. 9 - میزان نیرو و زمان استفاده ازدستگاهها کمکی خارج دهانی (فیس بو ، هدگیر، چانه بند) و کش های داخل دهانی در پیشرفت درمان نقش بسزایی دارد. لطفاً نیروی آنرا کم و زیاد ننموده و زمان تجویز شده را دقیقاً رعایت کنید. 10 - در صورت تجویز کش های داخل دهانی قبل از تمام شدن کش ها جهت دریافت آن به کلینیک مراجعه نمائید. 11 - مهم ترین نکته در خلال درمان ارتودنسی تمیز کردن مرتب دندانها و دستگاههای ارتودنسی می باشد. دستگاههای ارتودنسی به علتِ گیر غذایی، دندانها را مستعد پوسیدگی می کند. لذا بعد از هر وعده غذایی بطور صحیح و کامل دندانهای خود را مسواک زده و هنگامی که در خانه نیستید حتماً مسواک ارتودنسی خود را به همراه داشته باشید. هر دندانی بایستی ده مرتبه مسواک زده شود و یک مسواک زدن صحیح برای دو فک حدوداً 15 دقیقه زمان نیاز دارد. مطمئن شوید که موهای مسواک در ناحیه مجاور و زیر لثه ها را تمیز نماید. میکروب ها تمایل زیادی دارند که در این ناحیه مخفی گردند.

سلام به دانشجویان دندانپزشکی و علاقمندان به بهداشت دهان و دندان

تصمیم گرفتم که از این به بعد در این وبلاگ نکاتی در مورد اصطلاحات و کاربردها و تعاریف دندانپزشکی و رشته های تخصصی آن قرار دهم!

در درس ۱

دندانپزشک عمومی

رشته های تخصصی

پس از گذراندن شش سال دوره عمومی دندانپزشکی و ارائه پایان نامه ,فارغالتحصیل شده و با مدرک دکترای دندانپزشکی کلیه خدمات عمومی دندانپزشکی را ارائه می نماید . از جمله انواع ترمیم های دندانی , روت کانال تراپی , ارتودنسی های ثابت و متحرک , درمان بیماریهای دهان و دندانها , ساخت انواع پروتز های دندانی , جراحی های دهان و دندانها, تشخیص و درمان بیماریها.       اندودنتیکس(تخصص درمان ریشه)  پاتولوژی فک دهان و صورت(آسیب شناسی)  رادیولوژی فک دهان و صورت  جراحی  فک دهان و صورت  ارتودنتیکس  دندانپزشکی کودکان  پریودنتیکس(تخصص درمان لثه و بافتهای نگه دارنده)  پروستودنتیکس(تخصص پروتزهای دندانی)  دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی  تشخیص و بیماریهای ذهان     اندودنتیکس(تخصص درمان ریشه دندان)- تخصصی از دندانپزشکی است که علوم پایه و کلینیکی آن شامل تشخیص، پیشگیری و درمان بیماریها وصدمات پالپ و بافتهای اطراف ریشه مرتبط با پالپ می باشد. درمان پالپ دندان با نامهای روت کانال، اندو، عصب کشی و... شناخته می شود که این معمول ترین درمانی است که توسط متخصصین این رشته انجام می شود.      بیان اینکه دندانی احتیاج به معالجه ریشه دارد و یا به اصطلاح عامیانه عصب کُشی یا عصب کِشی شود در بسیاری از بیماران ایجاد هراس و اضطراب می کند و اغلب ترس آنها ناشی از مطالب نادرستی است که در این زمینه شنیده اند. بسیاری از بیمارانی که جهت خلاصی از درد فوراً اقدام به کشیدن آن نموده اند، بعداً پشیمان شده و آرزو می کنند که ای کاش با معالجه ریشه، دندان را نجات داده بودند. خصوصاً آنهایی که جهت جایگزینی آن دندانها با پروتزهای ثابت از هزینه گران این خدمات آگاهی می یابند. تعریف اندو یا اندودونتیکس؟      دندان مرکب از یک ساختمان سختی است که بافت نرم زنده ای را احاطه کرده است. این قسمت نرم مرکزی، پالپ (دراصطلاح عامیانه، عصب) نام دارد که شامل سلولها، عروق خونی واعصاب می باشد. اندودونتیکس شاخه ای از علم دندانپزشکی است که وظیفه تشخیص و درمان پالپهای آماسی و بیمار شده را به عهده دارد. چه عواملی سبب آماس و بیماری پالپ می گردند؟      پوسیدگیهای دندانی اگر درمان نشوند، بعد از تخریب مینا و عاج به پالپ رسیده و باعث التهاب و ناراحتی آن می گردند. علاوه بر پوسیدگی، عوامل دیگری چون سابقه ضربه ناگهانی به دندان، پرکردگی های عمیق، شکستگی و ترک دندان، تحلیل و سایش شدید دندانها و بیماریهای پیشرفته لثه در ایجاد آماس و بیماری پالپ نقش دارند. علائم بیماری پالپ چیست؟      برخی از علائم پالپ آماسی شامل درد ادامه داربه هنگام نوشیدن مایعات سرد و یا گرم، درد خود بخودی، درد هنگام جویدن و یا حتی موقع دراز کشیدن می باشد. گاهی نیز با توجه به سیر بیماری پالپ، ممکن است بیمار درد نداشته باشد. علائم ظاهری پالپ بیمار ممکن است وجود پوسیدگی عمیق و یا وجود ضایعه در انتهای ریشه، تورم و یا تخلیه چرک از دندان و یا انتهای آن باشد. فوائد معالجه عصب چیست؟      1 - دندان حفظ می شود. 2- وجود دندان باعث حفظ استخوان نگهدارنده آن می گردد. عوارض عدم درمان چیست؟      1 - آبسه 2- درد 3- عفونت شدید 4- نهایتاً از دست دادن دندان خواهد بود. درمان جایگزین چیست؟      در بعضی موارد و شرایط می توان معالجه ریشه را به اندکی بعد موکول کرد. در مواردی که دندان کشیده می شود درمان ، جایگزینی آنها با دندانهای مصنوعی (پروتز ثابت و یا ایمپلنت) می باشد که به مراتب گرانتر است. چند جلسه وقت برای درمان ریشه دندان لازم است؟      معالجه ریشه اکثر دندانها را می توان در یک جلسه انجام داد ولی بعضی از دندانها ممکن است به دو یا چند جلسه زمانی نیاز داشته باشند که در این موارد دندانها در پایان جلسات معمولاً پانسمان موقت می گردند. موفقیت درمان چقدر است؟      در صورتی که درمان ریشه بطور کامل و استاندارد انجام شود از موفقیت بالائی برخوردار است. چه عواملی باعث عدم موفقیت در درمان ریشه می گردد؟      علاوه بر اشکالات تکنیکی و اتفاقات حین کار، انحنای زیاد ریشه ها، وجود کانالهای جانبی، دفاع بدن و ... ممکن است معالجه ریشه دندان را بخطر اندازد. آیا اگر عصب درآورده شود، دندان می میرد؟      خیر، دندان بعد از معالجه ریشه(عصب) هنوز زنده می ماند چونکه تغذیه خارجی آن از سمت بافتهای در برگیرنده هنوز ادامه دارد. البته این زنده ماندن به معنای آن نیست که دندان مثل دیگر دندانها به تحریکات حرارتی و الکتریکی پاسخ مثبت دهد. آیا پس از معالجه ریشه درد وجود دارد؟      معمولاً مقداری درد و ناراحتی گذرای خفیف تا متوسط به دنبال از بین رفتن بیحسی تا چند روز وجود داشته که با تجویز مسکن های ضد التهاب تسکین می یابد. غالباً، ناراحتی و درد آنچنان نیست که مانع فعالیت های روزانه شود. در مواردی که درد زیاد است میتوانید با دندانپزشک معالج تماس بگیرید. آیا دندان بعد از معالجه ریشه تیره می شود؟      سابقاً دندانهایی که درمان ریشه می شدند به مرور تیره تر می گشتند، ولی امروزه با پیشرفت های تکنیکی احتمال این تغییر رنگ ناچیز بوده و اگر اتفاق افتاد، نیز با استفاده از روشهای سفید کردن و یا روکش های چینی و لامینت می توان با آن مقابله کرد. بعد از درمان ریشه، تاج دندان چگونه و با چه موادی باید ترمیم شود؟      نحوه ترمیم تاج دندان بستگی به نسج باقیمانده و دندان مبتلا دارد. در دندانهایی که متحمل نیروهای سنگین جویدن هستند و یا پوسیدگی آنها شدید بوده توصیه می گردد که با ترمیم های مطمئن تری چون روکش های فلزی و چینی بازسازی شوند. جراحی اندودونتیک یعنی چه؟      در مواردی که درمان معالجه ریشه دندان به شکست می انجامد. هنوز می توان دندان را نجات داد. در این موارد بعد از انجام بیحسی، دندانپزشک بافت لثه را به آرامی کنار زده و بافتهای آماسی انتهای ریشه را خارج نموده و یک پرکردگی نیز در ته ریشه جهت ممانعت از عود ضایعه قرار می دهد. بعد از انجام درمان ریشه و ترمیم نهایی آن، آیا اقدام دیگری لازم است؟      ضروری است جهت ارزیابی موفقیت درمان در طولانی مدت، ظرف 6 ماه تا یکسال آینده مجدداً ویزیت بعمل آید. در این ویزیت دندانپزشک موفقیت درمان، سلامت انساج لثه و ترمیم نهایی را ارزیابی می کند. مراحل درمان چگونه است؟      بعد از انجام بیحسی(در مواردیکه نیاز باشد)، درمان شامل مراحل زیر است: مرحله یک: دستیابی به کانال مرحله دوم: تعیین طول ریشه مرحله سوم: تمیز کردن و شکل دادن کانال ها مرحله چهارم: پرکردن کانال مرحله پنجم: ترمیم موقت مرحله ششم: ترمیم دائم معالجه ریشه دندان (Root canal Therapy ) لابد همه این ضرب المثل که می گوید:دندانی را که درد می کند باید کشید را شنیده اید. ما هم بسیار شنیده ایم، ولی باید توجه داشت که سابقه این ضرب المثل مربوط به زمانی است که علم دندانپزشکی وجود نداشته و افرادی بی صلاحیت مثل سلمانی ها عهده دار امور دندانپزشکی بودند. دندانپزشکان امروزی نه تنها درد را از بین برده،بلکه باعث تگهداری دندانها در دهان می شوند. از گذشته ای نه چندان دور تا بحال، عامه مردم لفظ عصب کُشی یا عصب کِشی را بجای معالجه ریشه دندان بکار می برند که چندان صحیح نبوده و آنچه که باعث رواج و شایع شدن این اصطلاحات شده، تصور مردم با توجه به از بین رفتن درد دندان بدنبال معالجه ریشه می باشد. قسمت سخت دندان تشکیل شده از میناـ عاج و سمان، که بافت نرمی را در داخل و وسط دندان بنام پالپ، احاطه کرده اند. تعریف Root canal Therapy:      این عنوان از سه کلمه Root به معنای ریشه، و Canal به معنای مجرا و Therapy به معنی معالجه تشکیل شده که مفهوم کلی آن معالجه مجرای ریشه دندان می باشد و شاخه ای از دندانپزشکی است که شامل دانش و اعمالی است که به معالجه و حفظ ریشه دندان می پردازد. پالپ چیست؟      پالپ دندان بافت نرمی است که در داخل دندان قرار گرفته و شامل عروق و اعصاب و سلولهایی می باشد. حس، تغذیه، عاج سازی و دفاع میکروبی از اعمال پالپ بشمار می آیند. چه عواملی باعث آسیب و صدمه با پالپ دندان می شوند؟      عوامل متعددی سبب آسیب به پالپ می گردند که عمده ترین آن تأخیر در ترمیم پوسیدگی ها و نتیجتاً گسترش آنها به پالپ دندان است که سبب آلودگی پالپ به میکروبهای دهان می شود. پالپ دندان همچنین ممکن است بر اثر ضربه ای ناگهانی حتی در مواردی چون ضربه قاشق و یا شکستن تخمه، پسته و بادام دچار التهاب و مرگ شود. ترکهای دندان، پرکردگی های وسیع و بعضی از مواد ترمیمی نیز سبب ساز هستند. نحوه معالجه ریشه دندان چگونه است؟      دندانپزشک بعد از بی حس نمودن دندان ( در مواردیکه لازم است) اقدام به برداشتن پوسیدگی و تراش حفره دسترسی به پالپ دندان نموده و پالپ عفونی و بیمار را از ریشه خارج می کند و بعد از تمیز نمودن و خشک کردن مجرای ریشه و دندان جای خالی پالپ را با موادی که به همین منظور ساخته شده اند پر می کند و سپس ترمیم قسمت تاجی دندان صورت میگیرد. آیا همه دندانها به یک تعداد ریشه دارند؟      خیر، تعداد ریشه دندانها بطور معمول و طبیعی ین یک تا سه عدد می باشد ولی دندانهایی نیز وجود دارند که دارای یک یا چند ریشه اضافی هستند و در حین کار و با گرفتن رادیوگرافی کشف می گردند. بطور طبیعی دندانهای قدامی دارای یک ریشه، دندانهای آسیای کوچک دارای یک یا دو ریشه و دندانهای آسیای بزرگ سه و چهار ریشه ای هستند. اگر پالپی که آلوده شده و ملتهب و دردناک است خارج نشود و به عبارتی معالجه انجام نگردد، چه اتفاقی می افتد؟      معمولاً درد آن بیشتر شده و بیمار را اذیت می کند، ولی مواردی وجود دارد که درد فروکش می کند. باید توجه داشت که از بین رفتن درد دندان نشانة بهبودی پالپ دندان نیست و عفونت به سیر خود ادامه می دهد. سرایت عفونت به استخوان انتهای ریشه باعث ایجاد گرانوم، کیست و یا آبسه می گردد که خود درد و ناراحتی ثانویه ای را به دنبال دارد. در صورت عدم معالجه ریشه دندان سیر بیماری نهایتاً منجر به کشیدن و یا از دست دادن دندان خواهد شد. چه مراقبت هایی لازم است تا دندان نیاز به معالجه عصب نداشته باشد؟      با مراجعه و معاینات منظم دندانپزشکی و رعایت اصول بهداشت دهان ودندان و ترمیم پوسیدگی ها در مراحل اولیه موردی برای معالجه ریشه دندان بوجود نمی آید. آیا صحیح است دندانی که معالجه ریشه شده، شکننده می گردد؟      دندانی که پالپ آن درگیر می شود، معمولاً دارای پوسیدگی وسیع بوده که مقدار زیادی از مینا و عاج را از بین برده است و گاهی دندانپزشک ناچار می گردد که مقداری از نسج سالم دندان را نیز برای دسترسی به پالپ بتراشد که مجموعه این عوامل بعلاوه خشک شدن دندان بر اثر از دست دادن تغذیه داخلی سبب میگرددکه دندان ضعیف و شکننده گردد که جای نگرانی ندارد، چونکه با ترمیم های خاص و یا روکش نمودن دندان می توان بر این نقیصه، چیره شد. چه عواملی در موفقیت معالجه ریشه دندان نقش دارند؟      مهارت دندانپزشک ، تعداد ریشه ها قطر و انحنای آنها، وجود ریشه ها و کانالهای اضافی و جانبی، نوع و قدرت بیماری زایی میکروبها، دفاع بدن و نوع بیماری پالپ در پیش آگهی درمان مؤثرند. آیا دندانی که معالجه ریشه دندان شده و هنوز درد دارد را باید کشید؟      معمولاً به دنبال معالجه ریشه دندان، از چند ساعت تا چند روز به درجاتی ممکن است دندان، درد داشته باشد که با تجویز داروهای مسکن برطرف میگردد و جای نگرانی ندارد. اگر درمان ریشه دندان شکست خورد، درمان بعدی چیست؟      اکثر دندانهایی که معالجه ریشه آنها با عدم موفقیت همراه شده را می توان با جراحی های اندودونتیکس نجات داد. دندانپزشک بعد از بیحس نمودن، لثه دندان را به آرامی کنار زده و اقدام به قطع انتهای ریشه نموده و آن را از انتها نیز ترمیم می: ند و دوباره لثه را می دوزد. آیا فقط ممکن است پوسیدگی بسیار وسیع بوده و قسمت اعظم آن نیز از بین رفته باشد و درد نداشته باشد و یا در اثر ضربه حتی در سالهای دور، پالپ آن مرده، ولی دردی نداشته باشد. عدم وجود درد دال بر نفی بیماری پالپ و یا عدم نیاز به درمان نمی باشد.   پاتولوژی فک و دهان و صورت(آسیب شناسی)- علمی است که علت، ویژگیها، نحوه عملکرد و تأثیربیماریهای مرتبط با ناحیه فک و دهان و صورت را کشف و بررسی می نماید. کاردراین رشته شامل تحقیق وتشخیص بیماریها با استفاده از معاینات کلینیکی، رادیوگرافی، میکروسکوپی، بیوشیمیایی و...می باشد.     رادیولوژی فک و دهان وصورت - تخصصی از دندانپزشکی است که با تهیه و تفسیر تصاویر واطلاعات بااستفاده ازاشعه های تابان به تشخیص و کنترل بیماریها و ناهنجاریهای فک و دهان و صورت می پردازد. اشعه X - مزایای یک معاینه رادیوگرافیک دندانپزشکی (با اشعه X) چیست؟      بسیاری از بیماریهای دندانها و بافتهای احاطه کننده آنها هنگام معاینه معمول دندانپزشکی دیده نمی شوند. از جمله مواردی که یک معاینه رادیوگرافیک آنها را آشکار می کند عبارتند از: نواحی کوچک پوسیدگی بین دندانها، عفونت استخوان آبسه یا کیست، آبنورمالیتی های تکاملی، بعضی انواع تومورها. کشف و درمان زود هنگام مشکلات دندانی از هدر رفتن پول و زمان جلوگیری کرده و باعث ممانعت از بروز ناراحتی های غیر ضروری می گردد. معاینه رادیوگرافیک، مشکلاتی از ساختار دهان را که در طی معاینه معمولی دیده نمی شود، آشکار می سازد. اگر شما تومور پنهانی داشته باشید، رادیوگرافی ها ممکن است به شما کمک کند که زودتر آن را کشف و درمان کنید. - میزان اشعهX در رادیوگرافی دندانپزشکی      ما هرروز از طرق مختلف در معرض تشعشع اشعه X می باشیم مثل لایه خارجی جو، مواد معدنی خاک، وسایل موجود در خانه(مثل مانیتور کامپیوتر و صفحات تلویزیونی) منبع میزان اشعه تخمینی (MSV) رادیوگرافی دندانپزشکی بایت وینگ(4 فیلم) 0.038 سری کامل دهان(حدود 19 فیلم) 0.150 رادیوگرافی پزشکی سری دستگاه گوارش تحتانی 4.060 سری دستگاه گوارش فوقانی 2.440 میزان متوسط تشعشع از لایه خارجی فضا در سال (Outer Space) 0.510 MSV میلی سیورت واحد اندازه گیری است که به ما اجازه می دهد میزان تشعشع اشعه X منابع مختلف را که کل بدن را متأثر می سازند(مثل تشعشع طبیعی زمینه) یا آنهایی که فقط بخشی از بدن را تحت تأثیر قرار می دهند(مثل رادیوگرافی ها) مقایسه نمائیم. - نحوة عمل اشعه X      وقتی اشعه X در یک معاینه دندانپزشکی از دهان شما می گذرد، قبل از رسیدن به فیلم، بخش عمده ای از آن توسط قسمتهای متراکم تر (مثل دندانها و استخوان) و مقدار کمتری توسط بافتهای نرم ( مثل گونه ها و لثه ها) جذب می شود. حاصل این کار، ایجاد تصویری روی رادیوگراف است. دندانها روشن تر بنظر می رسند. زیرا اشعه x کمتری از دندان عبور کرده و به فیلم می رسد. حفرات پوسیدگی و نواحی بیماری لثه تیره تر می باشند، زیرا اشعه ایکس بیشتری نفوذ کرده است. تفسیر این گرافی ها به دندانپزشک اجازه می دهد تا با اطمینان و صحت کامل مشکلات پنهان را کشف کند. - فواصل زمانی در رادیوگرافی      دفعات و فواصل زمانی تهیه رادیوگرافی در هر بیمار، بستگی به نیازهای شخصی وی دارد. از آنجائیکه وضعیت هر بیماری متفاوت از دیگری است. برنامه معاینات رادیوگرافیک باید برای هر بیمار بطور جداگانه طرح ریزی شود. دندانپزشک، تاریخچه شما را مرور می کند. دهان شما را معاینه می کند و سپس تصمیم می گیرد که آیا شما به رادیوگرافی احتیاج دارید یا نه، و اگر احتیاج دارید چه نوعی برای شما مناسب است؟ اگر شما یک بیمار جدید باشید، دندانپزشک ممکن است رادیوگرافیهایی توصیه کند تا وضعیت کنونی پنهان دهان شما را مشخص کند و بتواند تغییرات آتی را آنالیز نماید. برنامه رادیوگرافی های لازم در مراجعات پیگیری بر حسب سن شما، احتمال بروز بیماری و علائم و نشانه های آن متفاوت است. ممکن است فیلمهای جدید لازم باشد تا پوسیدگیهای جدید کشف شود یا وضعیت بیماری لثه مشخص شود یا وضعیت رشد و تکامل ارزیابی گردد. کودکان ممکن است رادیوگرافیهای بیشتری نسبت به بزرکسالان احتیاج داشته باشند. این امر بدین دلیل است که دندانها و فک آنها در حال تکامل است و دندانهایشان بیشتر از بزرگسالان در معرض پوسیدگی است.